S yunusov, Z. Abdiyev

Barglarni kimyoviy tarkibi bo„yicha o„simliklarni oziqlani-
shini nazorat qilish.
Mineral oziqlanishni diagnostika qilish uchun 
o„simliklarni kimyoviy taxlili, o„simliklarni oziq elementlarni olib 
chiqishi va ularni hosildorligi o„rtasidagi qalin a‟loqani mavjudligiga 
va yuqori hosilni faqat o„simliklarni xujayra suyuqligi optimal 
konsentratsiyada bo„lgandagina olish mumkinligiga asoslanadi. 
Bunday qarsa barglarni kimyoviy tarkibi natijalaridan foydalanish – 
taxlil ma‟lumotlarni ilgari olingan standart ko„rsatkichlar bilan 
taqqoslashdan iborat sodda masala bo„lib ko„rinadi. Ammo taxlil 
natijalarini baholash, o„simliklarni kimyoviy tarkibiga oziqali erit
-
malarda oziq elementlarni miqdoridan tashqari ko„p sonli omillar, 
jumladan: ekin turi, o„simliklar-ni yoshi, tashqi muhit sharoitlari 
ta‟sir etishi tufayli yana ham murakkablashadi. Demak, substratni 
harorati pasayganda (10-12

S) o„simliklarga azotni, magniyni va 
ayniqsa fosforni tushimi keskin pasayadi. Ildizlarni shikastlanishi, 
hamda eritmada anion va kationlarni antogonizmi (qarama-
qarshiligi) ildiz tizimini singdirish qobiliyatini pasaytiradi. 
Oziq eritmada ph ishqorli reaksiya tomonga o„zgarishida temirni 
etishmaslik belgilari kuzatilishi mumkin, chunki bunda u cho„kma 
bo„lib tushadi. Barglarni kimyoviy taxlil oziqlanishni murakkab 
jarayon ekanligini ko„rsatadi va aniq sharoitda o„simliklarni u, yoki bu 
oziq elementlar bilan ta‟minlanganlik darajasini baholaydi. 

---

Oziq elementlar bilan ta‟minlanganlikni 5 ta darajasi aniq-
langan: juda past, past, optimal, baland va juda baland. Past, optimal 
va baland darajalar va ko„p sonli omillarni ta‟sirini hisobga olib 
ta‟minlanganlik ma‟lum diapazonda (chegarada) belgilab qo„yiladi 
(35-jadval).