С. С. Қосимов ахборот технологиялари ўзбекистон Республикасининг

Маълумотлар базасидаги жорий ўзгаришларни ўз вақтида
ва оператив акс эттириш учун маълумотларни киритиш ёки
тузатиш блокидан фойдаланилади.
Тизимни яратиш модули. 
У коидалар тўнламини
(иерархия) яратиш учун хизмат килади. Тизимни яратиш
модулининг асоси сифатида хизмат килиши мумкин бўлган
иккита ёндашув мавжуд: дастурлаштиришнинг алгоритм
тилларидан фойдаланиш ва эксперт тизимлари кобигидан
фойдаланиш. Ҳар кандай маълум бўлган алгоритм тилидан
фойдаланиш мумкин бўлишига карамай, билимлар базасини
тасаввур этиш учун махсус Лисп ва Пролог тиллари ишлаб
чикилган.
Эксперт тизимлари қобиғи 
тайёр дастурий мухитдан
иборат бўлиб, у муайян муаммони тегишли билимлар
базасини яратиш йўли билан ҳал қилишга мослаштирилиши
мумкин. Аксарият холларда қобиқлардан фойдаланиш
дастурлаштиришга нисбатан эксперт тизимларини тезрок ва
осонрок яратиш имконини беради.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Биллинг тизими (инглизча bill - ҳисобварақ, bill­
ing - ҳисобварақ ёзиб бериш) - телекоммуникация
операторлари томонидан абонентларга ҳисобварақлар
такдим этиш ва бошқа хизмат етказиб берувчилари билан
ўзаро ҳисоб-китоблар учун ишлатиладиган хар бир мижоз
учун алока хизматларининг кийматини хисоблайдиган ва
барча тарифлар ва бошқа қиймат тавсифлари тугрисидаги
ахборотни саклайдиган тизимдир. Улар бажарадиган
операциялар цикли 
биллинг 
деб аталади. Биллинг тизими
(БТ) бухгалтерия тизими, телекоммуникация операторлари
учун махсус ишлаб чикилган дастур таъминотидан иборат.
Биллинг тизимлари (симли ва уяли) телефонияда хам,