С. С. Қосимов ахборот технологиялари ўзбекистон Республикасининг



Download 9,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/192
Sana22.04.2022
Hajmi9,84 Mb.
#573529
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   192
Bog'liq
С.С.Қосимов Ахборот технологиялар, 2006, 370.б

кучлари билан 
босқичм а- 
босқич ишлаб чиқиш (жумладан, таш қаридаги фирмалар 
ва таш килотларнинг алохида иш жойларини ёки иш лаб 
чикариш
жараёнларини 
автоматлаш тириш
имконини 
берадиган тайёр ёки буюртма дастурий маҳсулотларидан
www.ziyouz.com kutubxonasi


ф ойдаланиш ) ва
корпоратив дараж адаги 
тайёр ахборот тизимини
жорий этиш.
Биринчи ёндаш увнинг афзаллиги шундаки, ўз кучлари 
билан яратилаётган тизим да муайян корхона иш ининг 
ўзига хос хусусиятлари ва эҳтиёж ларини юкори даражада 
хисобга олиш мумкин бўларди. Пекин, шуни кайд 
этиб ўтиш керакки, бу сиф ат \ а р доим ҳам кимматли 
хисобланмайди. 
Яхш и 
таш кил 
этилмаган 
бизнес- 
ж араёнларни 
автоматлаш тириш
корхонадаги 
вазиятни 
ф ақат ёмонлаш тиради, деган фикр мавжуд. Бунинг бир 
қанча исботи бўлиш и аниқ. Ш унинг учун ахборот тизимини 
иш лаб чикишдан олдин, иш лаб чикариш жараёнини тахлил 
килиш , агар зарурият бўлса, реинж иниринг ўтказиш зарур. 
Бундан таш қари, кўп ҳолларда тубдан ўзгартириш лар хавфи 
ва тайёр тизимларни жорий этиш билан боглик бўлган 
катта сарф-хараж атларга нисбатан секин-аста яхш иланиб 
бориш ларнинг «эволю цион» характери ва иш ланмаларни 
босқичм а-босқич молиялаш тириш имконияти анча макбул 
кўринади.
Афсуски, автоматлаш тириш муаммосини ҳал қилиш нинг 
бу йўли вакт жиҳатдан жуда чўзилиб кетади, баъзан эса 
иш лаб чиқувчилар таш килотда юз бераётган ўзгариш лар 
кетидан етиб бора олмаган холларда «доимий ишлаб 
чиқиш » жараёнига айланиб колади.
Охир окибатда бундай автоматлаш тириш натижаси 
деярли нолга тенг бўлиш и, яъни хеч нарса бермаслиги 
мумкин.
Зарур молиявий м аблагларга эга бўлган корпорациялар 
тайёр дастурий тизим ларни афзал кўрадилар. Лекин бундай 
тизимларни 
жорий 
этиш нинг 
муваффакияти 
маълум 
дараж ада корпорациянинг ўзи сотиб олаётган ахборот 
тизими буюрадиган «коидалар» бўйича иш лаш га тайёрлиги 
(ва имконияти) га боглик бўлади. «Тайёр» ахборот тизими 
модуль архитектурага эга ва бундай тизимни жорий этиш 
жараёни босқичм а-боскич - иш нинг энг огир участкаларини 
автоматлаштирувчи модуллардан бош лаб бажарилиш и 
мумкин. Б ундатизим нин гтегиш лииш ж ойларидауланаётган 
м одулларнингянги ф ункцияларидан ф ойдаланиш имконини 
берадиган «бутунлиги» таъм инланади.
«Тайёр» ахборот тизим ларини иш лаб чикиш таж рибаси 
корпоратив 
ахборот 
тизим ларини 
яратиш га 
янгича 
ёндаш увларни 
ш акллантириш
имконини 
берди. 
Бу
www.ziyouz.com kutubxonasi


ёндаш ув турли иш лаб чиқариш ф ирмаларининг дастурий 
«компонент»ларидан тизим «йигиш »га асослангандир.
Корпоратив 
ахборот 
тизим ларининг 
компонент 
архитектураси 
етакчи 
дастурий 
таъм инот 
ишлаб 
чикарувчиларининг 
турли 
дастурий-аппарат
платф ормаларида 
амалга 
ош ириладиган 
ахборот 
тизим ларининг компонент “йигим ”ини лойихалаш , иш лаб 
чиқиш ва технологиясига умумий стандартларни сақлаб 
туриш и туфайли иш лаб чикилиш и мумкин бўлди.
А хборот технологиялари ривож ланиш ининг замонавий 
босқичида корпоратив ахборот тизим ларини яратиш нинг 
компонент технологияси кўпроқ ўзига жалб этади ва 
истиқболли хисобланади. Ҳакиқатан ҳам у ўз кучлари 
билан тизимларни иш лаб чиқиш га хос бўлган ахборот 
тизим ининг 
зарурий 
компонентларини 
танлаш даги 
ўзгарувчанликни тиж орат дастурий махсулотларига хос 
бўлган кўп карра ф ойдаланиб текш ириш лардан ўтказилган 
коднинг иш ончлилиги ва функцияларнинг тўлиқлиги билан 
бирлаш тиради.
Бундан 
таш кари, 
компонент 
технология 
мавжуд 
ахборот тизим ига унинг иш қобилиятини бузмаган ҳолда 
ўзгартириш ларни тезда киритиш имконини беради. Бунда 
янги иловалар янги модуллар билан, эскилари эса тизим да 
коладиган илгариги модуллар билан иш лаши мумкин 
бўлади. Натижада «м ерос» бўлиб ўтадиган тизим лар 
м уаммоси ҳал бўлади - функцияларини ўзгартириш
ёки кенгайтириш учун уларни алмаш тириш зарурияти 
бўлмайди, демак ахборот тизимини замонавийлаш тириш
ва кузатиш харажатлари қисқаради.
Ахборот 
тизим ларининг 
компонент 
архитектураси 
ҳақиқатан мавжуд бўлиш и учун куйидаги уч ш арт зарур:
1. 
тизим ларнинг компонент ишлаб чикилиш и 
ва 
«йигиш »ни таъминловчи ахборот тизим ларини таҳлил 
килиш ва лойиқалаш услубиятининг мавжуд бўлиши;
2. 
компонентларни 
ишлаб 
чикиш 
ва 
«йигиш » 
технологиялари ва умумий стандартларга риоя килинган 
тайёр дастурий компонентларнинг ш аклланган бозори;
3. 
тизим 
компонентлари 
ўртасидаги 
ўзаро 
алоқани 
таъминлаб 
турадиган 
ахборот 
тизимлари 
«инфратузилмасини» дастурий таъминлаш нинг стандарт 
компонентлари.
Ф ойдаланиш мумкин бўлган дастурий компонентлар ва 
уларнинг кутубхоналари сонининг тез суръатларда ош иб
www.ziyouz.com kutubxonasi


б ориш и, компонент архитектурали тизимларни таҳлил 
қилиш , лойихалаш ва иш лаб чиқиш нинг инструментал 
дастурий 
воситалари 
бозорининг 
доимий 
равиш да 
кенгайиб бориши ва кўп компонентли тизим ларнинг турли 
дастурий-аппарат платф ормаларида қўлланилиш и, ахборот 
технологиялари соҳасидаги кўплаб м утахассисларнинг 
ф икрига кўра, корпоратив ахборот тизимлари «ш акли- 
там ойилини» тубдан ўзгартириб юборади.
Кўп 
компонентли 
тизим ларни 
яратиш га 
интилиш
тенденцияси ActiveX ва JavaB eans компонентларидан фаол 
ф ойдаланиладиган интернет/интранет технологияларида 
айниқса кучли намоён бўлди. Умумий стандартларга 
асосланганком поненттехнологияларнингаф залликларидан 
SAP (R3) каби тайёр ти зим ларнинг ишлаб чиқарувчилари 
хам ф ойдаланиш га интиладилар.
Кўп компонентли ахборот тизим ларини тахлил килиш 
ва 
лойихалаш
услубияти 
ва 
воситалари 
компонент 
технологияларни 
амалга 
ош ириш да м увафф ақиятнинг 
мухим омили бўлиб қолади. Компонент архитектурали 
ахборот тизимларини яратиш услубияти таксимланган 
тизим ларни 
лойиҳалаш нинг 
объектли-йўналтирилган 
услубиятидан «ўсиб» чиқди. Ҳозирги вақтда объектли- 
йўналтирилган тахлил ва ком понент архитектурали ахборот 
тизим ларини лойихалаш соҳасида м оделлаш тириш нинг 
униф икациялаш ган тилидан (UM L - Unified M odeling 
Language ҳозирги вактда OM G стандарт сифатида қабул 
килинган) ф ойдаланиш га асослан ган услубият мавжуд.
Бу услубият биргаликда иш лаб чиқилган (C++, Java, Vis­
ual Basic, Sm allTalk ва бош ка асосий дастурлаш тиллари, 
ш унингдек иш ланмалар ичида энг оммалаш ган - MS Vis­
ual Studio, D elphi, Pow erB uilder лар қўллаб-қувватланади) 
визуал моделлаш тириш , автоматлаш тирилган тестлаш ва 
ҳуж ж атлаш тириш нинг инструм ентал дастурий воситалари 
спектри 
билан 
кўллаб-қувватланади, 
улар 
дастурий 
тизим лар яратиш нинг ҳаётий циклини ўз ичига камраб 
олади.
Мисол
И нтернет тарм огида w w w .rational.com сайтида янги 
услубиятлар ва стандартлар, дастурий махсулотлар
нашр этилган ишлар ва ф ойдаланиш мумкин бўлган 
ресурслар тўгрисидаги кенг ва доимо тўлдирилиб хамда 
янгиланиб 
бориладиган 
ахборотлар (шу жумладан
www.ziyouz.com kutubxonasi


ахборот тизимларини тузиш ва алохида карорларни 
амалга ош ириш мйсоллари) ни олиш мумкйн. Шу 
сайтнинг ўзида тизимни ишлаб чикиш ж араёнида юзаг а 
келадиган кўплаб масалалар хам мухокама килинади.
Бугу нги кунда ахборот тизим ларини лойихалаш ва иш лаб 
чиқиш нинг компонент технологияси зарурий воситалар 
захираси 
иш лаб 
чиқиш нинг 
мавжуд 
воситаларини 
кўллаб-қувватловчи визуал таҳлил ва моделлаш тириш
инструментларидан бош лаб, танлаш имкониятлари жуда 
кенг бўлган тайёр компонентларнинг кутубхоналаригача, 
шу жумладан турли дастурий-аппарат платформалари учун 
«инф раструктура» компонентларига эга деб хисоблаш
мумкин. 
Бу 
ахборот 
технологиялари 
турли 
ишлаб 
чиқарувчилардан 
олинган 
компонентлар 
тўпламидан 
иборат бўлган тайёр тизим ларнинг «конструкторлари» 
пайдо бўлиш и бўсагасида турибди демакдир.

Download 9,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish