S. R. Matiyazova, G. D. Adilova

Sug‘urta mahsulotini onlayn orqali sotishni tashkil etish. 
Onlayn
 
rejimida 
savdo nafaqat sug‘urta qiluvchilar uchun, balki sug‘urta sohasidagi firibgarlar 
uchun ham yangi faoliyat maydoniga aylandi. Firibgarlikka qarshi kurash uchun 
asl da’volarni qalbaki da’volardan farqlashga imkon beradigan yangi 
texnologiyalar ishlab 
chiqilmoqda. 
Davlat hukumat 
organlari 
sug‘urta 

---

126 
firibgarligiga qarshi kurash uchun tobora murakkab dasturlar ishlab chiqmoqdalar 
va bu jinoyatni sodir etganlik uchun jazoni tobora kuchaytirmoqdalar. Lekin bu 
jazo ko‘pincha ko‘riladigan foyda ko‘lami bilan taqqoslanadigan darajada bo‘lib 
chiqmaydi va qo‘lga tushish ehtimoli firibgarlarni aslo to‘xtatmaydi. Onlayn 
rejimida sug‘urta firibgarligining ikki xil turi mavjud – mijozlar tomonidan asossiz 
da’volar va sug‘urta qildiruvchi fantomlar, aslida mavjud bo‘lmagan 
kompaniyalar. Tovarni arzonroq xarid qilishga intilish tufayli iste’molchi osonlik 
bilan firibgar-firmaning qurboniga aylanishi mumkin. Halol bo‘lmagan mijozlar 
bilan kurashish uchun yirik sug‘urta kompaniyalari firibgarlik holatlari ehtimolini 
aniqlash va ma’lumotlarni tahlil qilishga qodir bo‘lgan dasturiy ta’minot ishlab 
chiqadi. Ko‘pincha salomatlikni sug‘urta qilish bo‘yicha polislarda aldov uchraydi, 
chunki bunday da’volar ko‘pincha sug‘urta qiluvchiga internet orqali bildiriladi. 
Ko‘pincha sug‘urta qiluvchilar o‘zini doktor deb ataydigan va qalbaki yozuvlardan 
foydalanadigan odamlardan ko‘p sonli da’volar oladi. 
Elektron tijorat katta hajmdagi axborotlarnnig tez tarqalishiga imkon beradi, 
shu sababli sug‘urta qiluvchilar an’anaviy sotuv yo‘llaridan voz kechishi va zarur 
hollarda internet-savdo bo‘yicha mutaxassislarni yollashi mumkin. Doimiy 
konsaltingga ehtiyoj bo‘lmagan standart sug‘urta bozorida ishlaydigan brokerlar 
internetda axborot qiymatining tushib ketishi bilan izohlanadigan jiddiy raqobatga 
duch keladi. Boshqa tomondan, professionallar maslahatisiz nostandart sug‘urta 
mahsulotlari bilan savdoda narx va sug‘urta qoplamini taqqoslash ancha qiyin 
bo‘ladi va bu holatda brokerlar elektron tijoratdan moliya va risklarni boshqarish 
sohasida konsalting xizmatlari sotish uchun foydalanishi mumkin bo‘ladi. Bu 
ayniqsa, hayotni sug‘urta qilishda murakkab pensiya mahsulotlari, tijorat sug‘urtasi 
va integratsiyalangan risklarni boshqarishga daxldordir
36
. Elektron biznesning 
rivojlanish jarayonida yangi risklar paydo bo‘ladi va bu sug‘urta ehtiyojlarining 
o‘zgarishiga olib keladi. Iqtisodiyotda mehnat taqsimotining o‘sib borishi 
javobgarlikni sug‘urta qilish, dengiz tashuvlari va kreditlarni sug‘urta qilishga 
36
Jask Kinder,Jr.Garry Kinder”Secrets of Successful Insurance Sales” 

---

127 
talabning o‘sishiga olib keladi. Ehtimol mijozning ehtiyojlari uchun maxsus ishlab 
chiqilgan sug‘urta mahsulotlariga ham talab ortadi. 
Polisni internet vositasida sotish deganda turli sug‘urta kompaniyalari turli 
jarayonlarni ko‘zda tutadi. To‘plangan axborot vositasida sug‘urta polislarini 
internet orqali sotishning bir necha xil turlarini aniqlash imkoniyati mavjud.