S. R. Matiyazova, G. D. Adilova

Frontlashtiruvchi kompaniya
- boshqa sug‘urta kompaniyasining iltimosiga 
ko‘ra, o‘z nomidan sug‘urta polisi beruvchi sug‘urta kompaniyasi. 
Frontlashtiruvchi sug‘urta kompaniyasi qabul qilib olingan riskni yuz foiz 
miqdorida iltimos qilgan sug‘urta kompaniyasi hisobiga o‘tkazadi va buning uchun 
undan komission haq oladi. Hozirgi paytda, O‘zbekistonda bir nechta 
frontlashtiruvchi kompaniyalar faoliyat ko‘rsatmoqda. Masalan, “Anglo-
Tashkent”, “UzAIG” sug‘urta kompaniyalari.
Sedent
- riskni ikkilamchi joylashtirishni amalga oshiruvchi, ya’ni riskni 
qayta sug‘urtalash uchun beruvchi sug‘urta kompaniyasi. Ikkilamchi sedent 
retrotsedent deb ataladi. 
Sessiya
- 1) sug‘urta riskini qayta sug‘urtalashga berish jarayoni. Sedent va 
qayta sug‘urtalovchi o‘rtasidan huquqiy munosabatlarda ishlatiladi. 2) Xorij 
amaliyotida sedentning olingan sug‘urta mukofoti ma’nosini bildiradi. 
Shaxsiy sug‘urta
- sug‘urta ob’ekti sifatida fuqarolarning hayoti, sog‘ligi va 
mehnat qobiliyatini saqlash bilan bog‘liq manfaatlar majmuasi shaklidagi sug‘urta 
tarmog‘i. Shaxsiy sug‘urta hayot sug‘urtasiga va baxtsiz hodisalardan sug‘urtaga 
va tibbiy sug‘urtaga bo‘linadi. U riskli va jamg‘arma funksiyalariga ega. Chet el 
tajribasida shaxsiy sug‘urta to‘rtta sug‘urta klassidan iborat bo‘lib, inson 
hayotidagi ro‘y berish mumkin bo‘lgan hodisalar (tug‘ilish, o‘lim, voyaga etish, 
nikohdan o‘tish, ma’lum bir yoshgacha yashash) ehtimolligi bilan bog‘liq barcha 
sug‘urta turlarini o‘z ichiga oladi. Keng ma’noda shaxsiy sug‘urta-bu uzoq 
muddatli hayot sug‘urtasi, aralash sug‘urta va annuitetlardir. 
Shomaj
- sug‘urta hodisasi ro‘y berishi natijasida ishlab chiqarishni to‘xtab 
qolishi bilan bog‘liq foyda olmaslik riskini sug‘urtasi. 
Ekssedent zarari
- noproporsionl qayta sug‘urtalash shakli. Bunda sedentga 
o‘z zimmasida ushlab qolingan zarardan oshgan qismi qayta
sug‘urtalovchi kompaniya tomonidan qoplanadi. 
Ekssedent riski
- mazkur toifadagi risk bo‘yicha zararni qayta sug‘urtalash 
to‘g‘risidagi kelishuv. 

---

199