S. P. Allayorov

3.2-rasm. Internetga ulanish strukturasi.
Telefon liniyasi orqali internetga ulanish. Internet tarmogʻiga oddiy 
telefon tarmoqlari orqali standart modem qurilmalari yordamida ulanish 
mumkin. Telefon liniyasi orqali Internetga ulanishda modem qurilmasidan 
tashqari maxsus dasturdan (protokol) ham foydalaniladi. Bunda ushbu dastur 
yordamida Internetga ulanganda telefon liniyasi band qilinadi, seans 
tugatgandan soʻng telefon tarmogʻi boʻshatiladi va unda boshqa foydalanuvchi 
D
D
a
a
s
s
t
t
l
l
a
a
b
b
k
k
i
i
 
 
h
h
o
o
l
l
a
a
t
t
 
 
U
U
l
l
a
a
n
n
i
i
s
s
h
h
n
n
i
i
 
 
o
o
’
’
r
r
n
n
a
a
t
t
i
i
s
s
h
h
 
 
A
A
u
u
t
t
e
e
n
n
t
t
i
i
f
f
i
i
k
k
a
a
t
t
s
s
i
i
y
y
a
a
 
 
T
T
a
a
r
r
m
m
o
o
q
q
q
q
a
a
 
 
u
u
l
l
a
a
n
n
i
i
s
s
h
h
 
 
Y
Y
a
a
k
k
u
u
n
n
l
l
a
a
s
s
h
h
 
 

---

119 
foydalaniishi mumkin. Internetga ulanishni amalga oshiruvchi dasturning 
yutugʻi shundaki, ular Internetga toʻgʻridan toʻgʻri ulanishga imkon beradi. 
Telefon liniyasi orqali «Chaqiruv» boʻyicha Internetga bogʻlanish Internet 
xizmatlarini taqdim etuvchi provayder bilan mijoz oʻrtasida amalga oshiriladi. 
Bunda foydalanuvchi mantiqiy nom (login) va maxfiy belgi (parol) yordamida 
Internetga toʻgʻridan-toʻgʻri ulanadi. 
3.3-rasm. Internetga provayder orqali bogʻlanish. 
Mobil aloqa vositalari yordamida internetga ulanish. Internet tarmogʻiga 
nafaqat kabel yoki telefon liniyasi orqali simli ulanish mumkin, balki mobil aloqa 
vositalari yordamida simsiz ulanish ham mumkin. Internet tarmogʻiga simsiz 
ulanish kompyuter orqali yoki mobil telefonning oʻzida amalga oshiriladi. Agar 
kompyuter orqali Internetga simsiz ulanish kerak boʻlsa, u holda kompyuterdan 
tashqari Internet xizmatlarini taqdim etuvchi operator yoki provayderning simsiz 
ishlovchi modemi yoki xuddi shu vazifani bajaruvchi mobil telefon apparati zarur.
Agar mobil telefonning oʻzida turib Internetga bogʻlanish yoki undan 
foydalanish kerak boʻlsa, u holda Internet xizmatlarini koʻrsatuvchi mobil 
operatorning mijozi boʻlishingiz va unda GPRS xizmati yoqilgan boʻlishi talab 
qilinadi. Mobil aloqa vositalari yordamida Internetdan foydalanilganda WAP 
texnologiyasi internetdan simsiz foydalanish imkonini beradi. Mobil aloqa 
tarmoqlarida soʻrovlarni va ma’lumotlarni uzatish uchun GPRS transport 
xizmatidan foydalaniladi. 

---

120