S. P. Allayorov

 

---

41 
Nazorat savollari va topshiriqlari 
1. Axborot texnologiyasi informatikning tarkibiy qismi boʻlib, qanday amallarni 
oʻz ichiga oladi? 
2. Iqtisodiy informatikaning asosiy vazifasi nimalardan iborat? 
3. Informatikani kibernetika bilan uzviy bogʻliqligini asoslab bering. 
4. Axborot infratuzilmasi nimalardan tashkil topadi? 
5. Axborot texnologiyalarining rivojlanish bosqichlarini aytib bering. 
6. EHM avlodlari nechta boʻlib, ularni oʻxshashligini har tamonlama asoslab 
bering. 
7. Zamonaviy axborot texnologiyasiga ta’rif bering. 
8. Axborot kommunikatsiya vositalariga nimalar kiradi? 
 
Mustaqil ish topshiriqlari:
1. Avtomatlashtirish nima va u qachon zarur boʻladi? 
2. Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari foydalanuvchi interfeys turi 
boʻyicha qanday turlarga boʻlinadi? 
3. Boshqarish vazifasini qamrab olish darajasi, xizmat koʻrsatuvchi predmet 
sohalari boʻyicha avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari qanday turlarga 
boʻlinadi? 
4. Axborot texnologiyalari rivojlanishining asosiy tendentsiyalari oʻz ichiga 
qanday masalalarni oladi? 
 
1.3. Axborotlashgan jamiyat va uning asosiy elementlari 
 
Tayanch soʻzlar: 
Axborotlashgan jamiyat, axborotlashtirish milliy tizimi, 
milliy iqtisod, axborot tizimlarini qurish kontseptsiyasi. 
XXI asrda mamlakatlarning milliy iqtisodi globallashib, axborotlashgan 
iqtisod shakliga aylanmoqda. Ya’ni milliy iqtisoddagi axborot va bilimlarning 
tutgan oʻrni tobora yuksalmokda va ular strategik resursga aylangan. Dunyoda 
jamgʻarilgan axborot va bilimlarning 90 % i soʻnggi 30 yil mobaynida yaratilgan. 

---

42 
Axborot va bilimlar hajmining kundan-kunga ortib borishi milliy iqtisodning 
barcha sohalarida, jumladan, ta’limda ham axborot-kommunikatsiyalar 
texnologiyalaridan keng koʻlamda samarali foydalanishni talab etmoqda. 
Axborotlashtirish jarayoni deganda – inson faoliyatining muxim
yoʻnalishlarida olingan bilimlardan samarali foydalanish uchun koʻrilgan 
kopleks chora-tadbirlar tushuniladi.
Zamonaviy va samarali echimlar topish uchun koʻplab, struktura jihatidan 
murakkab axborot tizimi yaratilmoqda, natijada, axborotlashtirish jarayonida
ishtirok etuvchilar soni kun sayin ortib bormoqda. Bu jamiyat va moddiy ishlab 
chiqarish tarmoqlarining koʻplab mablagʻlarini shu sohaga jalb qilishga olib 
kelmoqda. Bu oʻz navbatida insonlarni axborot resurslaridan ratsional foydalanish 
yoʻllarini qidirishga majbur qilmoqda. Zamonaviy sharoitda yangi axborot oqimi 
qanchalik tez koʻpaysa shu bilan birga ularning eskirish muddatlari ham 
tezlashmoqda, bu oʻz navbatida, axborotni tanlash, unga erishish qiyinchiliklarini 
keltirib chiqarmoqda. Аxborotlashtirish sohasidagi sosiy me’yoriy-huquqiy 
hujjatlar (3.1-jadvalda) keltirilgan. 
3.1-jadval