S. M. Turobjonov, T. T. Tursunov, K. M. Adilova

Hosil bo'lgan azot kislotasi uzoq vaqt davomida havoda gaz holatida saqlanib turishi mumkin va asta-sekin suv tomchilarida yoki aerozol zarralarida kondensatsiyalashadi.
Uchuvchan organik birikmalar atmosferaga antropogen yoki tabiiy manbalardan kelib tushadi. Ularning tarkibiga reaksion qobiliyatiga ega bo‘lgan alkanlar - 50% (propan, n-butan va yuqori molekulali uglevodorodlar), olefm lar- 23% (etilen, propilenvahokazo), aromatik uglevodorodlar - 18% (benzol,ksilol va hokazo), aldegid va ketonlar
8 % (formaldegid, atsetilen va hokazo), organik kislotalar - 1% (chumoli, sirka kislotalari va hokazo) kiradi.

Antropogen manbalarga asosan transport vositalari, yoqilg‘i yoqish jarayonlari, kimyo va neftni qayta ishlash korxonalari hamda o‘rmon yong‘inlari kiradi. Tabiiy manbalardan organik moddalaming umumiy miqdoridan 65% kelib tushadi.

Bu moddalaming tarkibiga asosan o‘simliklar hayot faoliyati natija­ sida hosil bo‘ladigan to‘yinmagan uglevodorodlar va izopren hosilalari kiradi.
Uchuvchan organik birikmalar atmosferadagi gidroksil radikah bilan reaksiyaga kirishib, quyidagi mexanizm bo‘yicha o‘zgaradi: