S. M. Turobjonov, T. T. Tursunov, K. M. Adilova

Suvning sirt-tarangligi boshqa suyuqliklarga nisbatan eng yuqori bo‘lganligi uchun ( T = 298K, a = 71,93-10-3 J/m 2) ) ozgina

shamol esganda suv yuzasida to‘Iqin va tebranishlar paydo bo‘lib, buning natijasida suv maydoni keskin oshadi va atmosfera bilan gidrosfera o ‘rtasidagi issiqlik almashuv jarayonlari faollashadi. Suvning yuqori sirt-tarangligi bilan kapillar kuchlari ham bog'liq bo‘lib, ular ta’sirida suv grunt suvlari sathidan 10—12 m balandlikka ko£tarilishi mumkin.

6 . Suvning dielektrik doyimiyligi T=298 К da 78,3 ga teng bo‘lib, eng yuqori ko‘rsatgichga ega. Shuning uchun ham suvning barcha qutbli va ion strukturali tuzilishga ega bo'lgan moddalarni eritish qobiliyati juda yuqoridir. Shu sababli tabiatda kimyoviy jihatdan toza suv uchramaydi va u faqatgina eritma holatida bo‘lishi mumkin. Hatto Antarktida hududidagi eng toza atmosfera yog‘in-sochmlarining tarkibida ham 5 mg/1 gacha erigan tuzlar borligj aniqlangan. Vulqonlar faoliyat ko‘rsatayotgan joylarda esa yomg‘ir suvlaridagi tuzlarning umumiy miqdori 1000 mg/1 ga teng bo‘lishi mumkin.
Tabiiy suvlarning tarkibini asosan tabiatda keng tarqalgan birikmalar, ya’ni galit-NaCL, gips C aS04 2H 20 , kalsit C aC 03 va dolomit - CaM g(C03) 2 lar belgilaydi. Galit bilan kontaktga keltirilganda suv eritmalariga natriy kationlari va xlor anioniari o £tadi. Bunda tabiiy suvdagi erigan moddalaming miqdori keskin oshadi va ayrim holatlarda 400 g/1 NaCL gacha bo£lishi mumkin. Gips bilan kontaktda bo‘lgan suvlarda kalsiy kationlari bilan sulfat ionlari paydo bo‘ladi. Bunday suvlardagi tuzlarning umumiy miqdori 2—3 g/1 ga teng. Ammo gips bilan galit tuzlari birgalikda bo£lganda tuzlarning umumiy miqdori 6—7 g/1 gacha ham bo£lishi mumkin. Tabiatda keng tarqalgan kalsiy karbonat bilan dolomit eriganda suv eritmalarida kalsiy, magniy va gidrokarbonat ionlari hosil bo£ladi. Uglerod dioksidi bilan kontaktga keltirilganda bunday suvlardagi tuzlarning miqdori 1 g/1 ni tashkil qiladi.