S. M. Turobjonov, T. T. Tursunov, K. M. Adilova

NaOH + C02 = NaHC03
Ca(0H)2 +2C02 о Са(НСОэ ) 2
Na2C03 +C02+H20 <=> 2NaHC03
Agressiv suvni barqarorlantirish uchun uni ohak yoki marmar qavatli filtrlardan o‘tkaziladi.

Nobarqaror suvlarni barqarorlantirish uchun, ya’ni ishqoriyligini kamaytirish maqsadida ularga kislotalar (HC1, H2S 04) bilan ishlov beriladi yoki bunday suvlar uglerod dioksidi bilan to‘ymtiriladi (rekarbo-nizaesiya):

NaHC03+ HCI = NaCI + H20 + C02
Ba’zi bir tozalagich inshootlarda marmar-qumli filtrlar qo‘llanilib, ular suvni ham tiniqlashtiradi, ham barqarorlashtiradi.
4.9. Tabiy suv havzalaridagi gidroliz
jarayonlari
Gidroliz jarayoni — bu moddaning suv bilan reaksiyaga kirishib suv ionlaridan bittasini yoki ikkitasini bog£lab olishi hisobiga suvda qiyin eruvchan yoki gaz holatidagi moddani hosil qilishidir.
Gidrolizlanadigan mineral moddalaming suv havzasiga kelib tushishi natijasida suvda yangi moddalar hosil bo‘ladi va suvning sifati o‘zgaradi. Shuning uchun ham, gidroliz jarayonlarini o‘rganmasdan turib suv havzasiga oqova suvlar kelib tushishi natijasida uning sifatini o‘zgarishini baholab bo‘lmaydi.

Amaliyotda ko‘pincha tuzlaming gidrolizi uchraydi. Tuzlar gidrolizi deganda tuz ionlarining suv ionlari bilan reaksiyasi tushuniladi. Bunda suv ionlarining miqdori o'zgarib, suvning pH ko'rsatkichi o‘zgaradi. Tuzlarning gidrolizi ularni hosil qilgan kislota va ishqorlarning kuchiga bog‘liq:

Kuchsiz kislota va kuchli ishqordan hosil bo‘lgan tuz. Masalan, natriy atsetati tuzi — CH3COONa suv bilan quyidagicha reaksiyaga kirishadi:
CH3COONa + H20 <-» CH3COOH + NaOH
CH3COO~ + H20 CH.COOH + OH-
H+ + OH
N atriy atsetat tuzining dissotsiatsiyasi natijasida N a+ va CH 3COQ~ ionlari hosil bo‘ladi. N a+ ionlari OH” ionlari bilan birikmaydi chunki, NaOH kuchli asos. H+ ionlarining bir qismi esa CH 3C O O “ ionlari bilan bog‘lanadi, natijada OH“ ionlarining miqdori H + ionlarga nisbatan ko‘proq bo‘ladi va suvning muhiti ishqoriy bo‘ladi (pH>7).
Gidrolizning umumiy reaksiyasi:
A~ + HzO <-» HA + OH-
Gidroliz konstantasi:
[он-][HA]

К

g id r.

Gidroliz konstantasini suvning ionli ko‘paytmasini va kislotaning dissotsiatsiya konstantasi orqali ifodalash mumkin (H+ ga ko‘paytirsa):

	[0 Н -][Н А ][У ]			WA]_	K„,