S. K. Xudoyqulov soliq tizimi

  —  O‘zbekiston
Respublikasi qonunlari bazasi sayti.
53.  www.mf.uz    —  O‘zbekiston
Respublikasi Moliya vazirligi sayti.
54.  www.soliq.uz    —  O‘zbekiston
Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi sayti.
55.  www.stat.uz    —  O‘zbekiston
Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi sayti.

278
MUNDARIJA
Kirish ......................................................................................... 3
I bo‘lim. SOLIQLARNING  UMUMIY NAZARIYASI
VA UNING ASOSLARI
 1-bob. Fànning màqsàdi và vàzifàlari. Soliq tushunchàsi.
Soliqning iqtisodiy mohiyati và àhàmiyati
1.1. «Soliq tizimi» fànining màqsàdi và vàzifàlàri ....................... 6
1.2.  Soliqlàrning umumiy belgilàri và boshqà
iqtisodiy  kàtegoriyalàrdàn  fàrqi .......................................... 8
1.3.   Soliqlàrning  iqtisodiy  mohiyati,  obyektiv
zàrurligi và xususiyatlàri ................................................... 10
2-bob. Soliq siyosàti, uning stràtågiyasi và tàktikàsi.
Soliq tizimi tuzilishi, tàrkibi, soliqlàrning tàsnifi.
Soliq funksiyalàri
2.1. Soliq siyosàtining huquqiy àsoslàri,
stràtegiyasi và tàktikàsi ..................................................... 17
2.2. Soliq tizimining tuzilishi, tàrkibi
và soliqlàrning tàsniflànishi .............................................. 23
2.3. Soliqlàrning funksiyalàri và vàzifàlàri ................................ 31
3-bob. Soliq måõànizmi tushunchàsi
3.1. Soliq mexànizmining huquqiy àsoslàri .............................. 38
3.2. Soliqlàrni undirish usullàri................................................ 43
3.3. Soliq elementlàrining tàrkibi .............................................. 45
3.4. Soliq imtiyozlàri, ulàrning mohiyati và turlàri ................. 51

279
4-bîb. Iqtisodiy rivojlàngàn màmlàkàtlàrning
soliq tizimi
4.1. Rivojlàngàn màmlàkàtlàr soliq tizimining
o‘ziga xos xususiyatlari ...................................................... 58
4.2. Frànsiya soliq tizimi àsoslàri .............................................. 68
4.3. Buyuk Britaniya soliq tizimining àsoslàri ........................... 73
4.4. Bålgiya soliq tizimining o‘zigà õos õususiyatlàri ................ 77
4.5. Itàliyadà soliqlàrning vujudgà kelishi va rivojlanishi .......... 78
4.6. Fådåràtiv và konfådåràtiv dàvlàtlàrning
soliq tizimi õususiyatlàri ................................................... 82
4.7. Àmårikà Qo‘shmà Shtàtlàri soliq tizimining àsoslàri ........ 84
II bo‘lim. YURIDIK SHÀÕSLÀRNING SOLIQLÀRI
VÀ SOLIQQÀ TORTISH
5-bob. Yuridik shàxs tushunchàsi.
Yuridik shàxslàrdàn olinàdigàn soliqlàr
5.1. Yuridik shàxs tushunchàsi .................................................. 94
5.2. Yuridik shàxslàrdàn olinàdigàn soliqlàr ............................. 97
6-bob. Yuridik shàxslàrdàn olinàdigàn foydà solig‘i
6.1. Foydà solig‘i to‘lovchi yuridik shàxslàr ........................... 101
6.2 Tovàrlar (ishlàr, xizmàtlàr)ni reàlizàtsiya
qilishdàn  olinàdigàn  dàromàdlar .................................... 104
7-bob. Foydà solig‘ini hisoblàsh và budjetgà to‘làsh tàrtibi
7.1. Foydà solig‘i stàvkàsi ....................................................... 133
7.2. Yuridik shàxslàrdàn olinàdigàn foydà solig‘i
bo‘yicha imtiyozlar .......................................................... 134
8-bob. O‘zbekiston Respublikàsi norezidentlàri
dàromàdlàrigà soliq solishning o‘zigà xos
xususiyatlàri
8.1. Norezidentlàrning dàromàdlàridàn
olinàdigàn soliq stàvkàsi ................................................. 140
8.2. Norezidentlàrning to‘lov mànbàyidà
soliq solinàdigàn dàromàdlàri ......................................... 142

9-bob. Qo‘shilgàn qiymàt solig‘i, uni hisoblàsh tàrtiblàri
9.1. Qo‘shilgàn qiymàt solig‘i tushunchàsi ............................ 149
9.2. Qo‘shilgàn qiymàt solig‘i to‘lovchilàri ............................. 150
9.3. Soliq solish obyekti ......................................................... 151
9.4. Soliq solinàdigàn bàzàgà tuzàtish kiritish........................ 156
9.5. Qo‘shilgàn qiymàt solig‘i solinàdigàn
va solinmàydigàn oborotlàr ............................................. 158
9.6. Qo‘shilgàn qiymàt solig‘i stàvkàlàri................................. 166
9.7. Qo‘shilgàn qiymàt solig‘idàn ozod
etilàdigàn  oborotlàr......................................................... 167
9.8. Qo‘shilgàn qiymàt solig‘idàn ozod
qilinàdigàn  moliyaviy  xizmàtlàr ..................................... 169
9.9. Qo‘shilgàn qiymàt solig‘idàn
ozod qilinàdigàn importlàr .............................................. 172
10-bob. Àksiz solig‘ini hisoblàsh và budjetgà
to‘làsh tàrtibi
10.1. Àksiz solig‘i to‘lovchilàri ............................................... 176
10.2. Àksiz solig‘i obyekti ....................................................... 176
10.3. Soliq dàvri ...................................................................... 181
11-bob. Yer qà’ridàn foydàlànuvchilàr uchun
soliqlàr và màxsus to‘lovlàr
11.1  Yer  qà’ridàn  foydàlànuvchilàr  uchun
soliq  to‘lovlàri ............................................................... 183
11.2. Soliq solish obyekti ....................................................... 184
11.3. Yer qà’ridàn foydàlàngànlik uchun soliq stàvkàsi ......... 185
12-bob. Suv råsurslàridàn foydàlàngànlik uchun soliq
12.1. Suv resurslàridàn foydàlàngànlik
uchun  soliq  to‘lovchilàr ................................................ 194
12.2. Soliq solish obyekti ....................................................... 194
12.3. Suv resurslàridàn foydàlàngànlik uchun
soliq  imtiyozlàri ............................................................ 196

13-bob. Mahalliy soliqlar, yig‘imlarni hisoblash
va to‘lash tartibi
13.1. Mahalliy soliqlar, yig‘imlarning mohiyati va tarkibi ..... 201
13.2. Yuridik shaxslardan undiriladigan yer solig‘ini
hisoblash va budjetga to‘lash tartibi .............................. 203
13.3. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab
chiqaruvchilarga yagona yer solig‘i ................................ 207
13.4. Respublikamizda jismoniy shaxslar yer solig‘i .............. 212
13.5. Jismoniy shaxslar mol-mulkiga solinadigan soliq.......... 216
13.6. Obodonlashtirish va infratuzilmani
rivojlantirish  solig‘i ....................................................... 220
13.7. Mahalliy yig‘imlarni budjetga to‘lash tartibi .................. 223
III bo‘lim. SOLIQ SOLISHNING SODDÀLÀSHTIRILGÀN
TÀRTIBI
14-bob. Soddàlàshtirilgàn soliq solish tàrtibi
14.1. O‘zbekiston iqtisodiyotining rivojlanishi, unda
kichik biznes va tadbirkorlikning roli ............................. 230
14.2. Kichik biznesning mohiyati va afzalliklari ...................... 231
14.3. Kichik biznes subyektlarini soliqqa tortishning
soddalashtirilgan  tartibi ................................................. 237
14.4. Tadbirkorlikning mohiyati va uni soliqqa tortish ............ 250
IV bo‘lim. JISMONIY SHAXSLARNI
SOLIQQA TORTISH
15-bîb. Jismîniy shàõslàrdàn îlinàdigàn sîliqlar
va ularning àhàmiyati
15.1 Jismîniy shàõslardan olinadigan soliqlarning
shakllanishi va ularning ahamiyati................................. 260
15.2. Jismîniy shàõslàrdàn îlinàdigàn
sîliqlàr  và  yig‘imlàr ...................................................... 261
15.3. Jismîniy shàõslàrdàn îlinàdigàn dàrîmàd
sîlig‘ining iqtisîdiy mîhiyati và dàvlàt budjåti
dàrîmàdlàridà tutgàn o‘rni ........................................... 261
15.4. Jismîniy shàõslàrdàn îlinàdigàn dàrîmàd
sîlig‘i stàvkàlàri và ushbu sîliqdàn bålgilàngàn
sîliq  imtiyozlàri ............................................................ 265
15.5. Jismîniy shàõslàrdàn îlinàdigàn dàrîmàd
sîlig‘ini hisîblàb chiqàrish và to‘làsh tàrtibi ............... 274

16-bîb. Tàdbirkîrlik fàîliyati bilàn shug‘ullànuvchi jismîniy
shàõslàr uchun qàt’iy bålgilàngàn sîliq
16.1. Qàt’iy bålgilàngàn sîliqni to‘lîvchilàr tàrkibi,
sîliqqà tîrtish îbyåkti và sîliq sîlinàdigàn bàzà ......... 283
16.2. Fàîliyatning àyrim turlàrini àmàlgà îshiruvchi
yuridik  shàõslàr  và  yakkà  tàrtibdàgi  tàdbirkîrlàr
tîmînidàn qàt’iy bålgilàngàn sîliqni qo‘llàshning
o‘zigà õîs õususiyatlàri ................................................. 283
16.3. Yakkà tàrtibdàgi tàdbirkîrlàr tîmînidàn qàt’iy
bålgilàngàn sîliqni qo‘llàshning o‘zigà
õîs  õususiyatlàri ............................................................ 284
16.4. Sàvdî fàîliyatini àmàlgà îshiruvchi  yakkà tàrtibdàgi
tàdbirkîrlàr  tîmînidàn  qàt’iy  bålgilàngàn  sîliqni
qo‘llàshning o‘zigà õîs õususiyatlàri ............................. 286
17-bîb. Trànspîrt vîsitàlàriga bånzin, dizål yoqilg‘isi
và gàz ishlatganlik uchun olinadigan sîliq
17.1. Trànspîrt vîsitàlàrigà bånzin, dizål yoqilg‘isi và
gàz ishlàtgànlik uchun îlinàdigàn sîliqni to‘lîvchilàr,
sîliqqà  tîrtish  îbyåkti,  bàzàsi ..................................... 289
17.2. Trànspîrt vîsitàlàrigà bånzin, dizål yoqilg‘isi
và gàz ishlàtgànlik uchun îlinàdigàn sîliq stàvkàsi ...... 289
17.3. Trànspîrt vîsitàlàrigà bånzin, dizål yoqilg‘isi
và gàz ishlàtgànlik uchun îlinàdigàn sîliq hisîbini
 
yuritish  tàrtibi  và  uni  to‘làsh  muddàtlàri .................... 291
Foydalanilgan  adabiyotlar ............................................. 292

SADRIDDIN KARIMOVICH XUDOYQULOV
SOLIQ TIZIMI
Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma
2-nashri
Toshkent — «ILM ZIYO» — 2013
Muharrir I. Usmonov
Badiiy  muharrir  Sh. Odilov
Texnik muharrir F. Samadov
Musahhih T. Mirzayev

XUDOYQULOV  S.K.  SOLIQ  TIZIMI.
Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma
(2-nashri). Ò.: «ILM ZIYO», 2013. — 304 b.
UO‘K: 336.22 (075)
KBÊ 65.261.4
ISBN 978-9943-16-108-5
X-87