S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, ica. Tashev

Axborotni kriptografik himoyalashning dasturiy vositalari — mustaqil yoki boshqa tizimlar tarkibida ishlovchi va axborot xavf- sizligini ta’minlash uchun uni kriptografik o‘zgartirilishini ta’min- lovchi ma’lumotlarni ishlash tizimining dasturiy va texnik ele- mentlari majmui. Quyida ushbu dasturiy vositalarga taalluqli xorijiy va mamlakatimiz kompaniyalarining mahsulotlari keltirilgan.

M-506A-XP - MS Windows 2000/XP/2003'7 operatsion tizim boshqaruvida ishlovchi lokal hisoblash tarmoqlarida axborotni hi- moyalashga mo‘ljallangan dasturiy-apparat kompleks. M-506A-XP ikkita asosiy masalani hal etadi: axborotni ruxsatsiz foydalanishdan himoyalaydi va Rossiya standarti GOST28147-89ga muvofiq, amal- ga oshirilgan ma’lumotlarni kriptografik himoyalashm bajaradi.

Kriptoprovayder KriptoPrо CSP 3.6 - axborotni kriptografik himoyalashning sertifikatsiyalangan vositasi bo‘lib, ikkita asosiy masalani hal etadi: standart va hamma joyda ishlatiluvchi Microsoft firmasining ishonchli Rossiya kriptografiyasili ilovalardan foydala­nish imkoniyati (korporativ foydalanuvchilar uchun) va Microsoft firmasi mahsulotlaridan foydalangan holda yangi, ishonchli himoya- langan ilovalami yaratish imkoniyati (tizimli integratorlar uchun).

Axborotni himoyalash tizimining Secret Disk oilasi shaxsiy kompyuterdan muayyan foydalanuvchilar uchun himoyalangan ax­borot eltuvchilarini virtual mantiqiy disklarini tashkil etish yo‘li bi­lan axborotni himoyalashga imkon beradi. Foydalanuvchilar uchun ma’lumotlami shifrlash “shaffof’ rejimida amalga oshiriladi, ya’ni axborot yozilishida avtomatik tarzda shifrlanadi, o‘qishda deshifrov- ka qilinadi.

Blok xost - ERI - sertifikatsiyalangan kriptoProCSPdan foy­dalangan holda MS Windows platformasidagi shifrlash va elektron raqamli imzoni yaratish tizimi. MS Windows operatsion tizimiga o‘rnatilgan boshqa kriptoprovayderlar bilan ham ishlash madad- lanadi.

KriptoARM - kriptografik vositalar bilan ishlashning qulayligi- ni ta’minlovchi universal dasturiy ta’minot. KriptoARM axborotni ishonchli himoyalashga va Internet tarmog‘i bo'yicha uzatiladigan va turli xil eltuvchilardagi (disketlardagi, flesh kartalardagi, token- lardagi) elektron malumotlarning muallifligini kafolatlashga mo‘l- jallangan.

HIMFAYL - fayllami himoyalangan saqlash tizimi shaxsiy kompyuterda yoki axborotni tashqi disk eltuvchilarida saqlanuvchi papkalar va fayllarning maxfiyligini (konfidensialligini), yaxlitligini ta’minlash va ulami ruxsatsiz foydalanishdan himoyalash uchun mo‘Ijallangan.

E-X4T - himoyalangan elektron pochta tizimi foydalanuv- chilari orasida elektron xabarlami himoyalangan almashishini tash- kil etishga moMjallangan. Ushbu tizim axborotni kriptografik hi­moyalash vositalaridan va axborotni kriptografik himoyalash sohasi- dagi davlat standard asosidagi elektron raqamli imzo (milliy krip- toprovayder) vositalaridan foydalanadi. E-XAT tizimi uyda ishlash uchun uchta tilni madadlaydi: o'zbek (lotin va kirillitsa), rus (kiril- litsa) va ingliz (lotin).