S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, ica. Tashev

Ti=

4. 
   qadam. Shifrmatnni bloklarga ajratish.
   

7j= Ajnaliyotda o‘rin almashtirish usulini amalga oshiruvchi maxsus apparat vositalar katta ahamiyatga ega (5.7-rasm).








с

1

С

1

1

1

с

1

с

1

с

1

1

1

о

с

Shifrlash

Rasshilrovka qilish
5.7-rasm. 0‘rin almashtirish sxemasi.

Dastlabki axborot blokining parallel ikkili kodi (masalan, ikki bayt) sxemaga beriladi. Ichki kommutatsiya hisobiga sxemada bit- laming bloklardagi o‘rinlari almashtiriladi. Rasshifrovka qilish uchun esa sxemaning kirish va chiqish yo‘llari o‘zaro almashtiriladi.

0‘rin almashtirish usullarining amalga oshirilishi sodda bo‘lsa- da, ular ikkita jiddiy kamchiliklarga ega. Birinchidan, bu usullami statistik ishlash orqali fosh qilish mumkin. Ikkinchidan, agar dastlabki matn uzunligi К simvollardan tashkil topgan bloklarga ajratilsa, shifmi fosh etish uchun shifrlash tizimiga bittasidan hoshqa harcha simvollari bir xil bo‘lgan test axborotining K-l blokini yuborish kifoya.

Shifrlashning analitik usullarL Matritsa algebrasiga asos- langan shifrlash usullari eng ko‘p tarqalgan. Dastlabki axborotning PHI*/!| vektor ko'rinishida berilgan k- blokini shifrlash А=\\ау\\ matritsa kalitni Vk vektorga ko‘paytirish orqali amalga oshiriladi.

Natijada

Bu vektorning elementlari ifodasi orqali aniqlanadi.

Axborotni rasshifrovka qilish 6* vektorlarini A matritsaga tes- kari bo‘lgan/4'¹ matritsaga ketma-ket ko‘paytirish orqali aniqlanadi. Misol. 7>r^r so‘zini matritsa-kalit

!l 4 8i

i I

/1= 3 7 2j

!⁶ 9 5:

yordamida shifrlash va rasshifrovka qilish talab etilsin. Dastlabki so‘zni shifrlash uchun quyidagi qadamlarni bajarish lozim.

1. 
   qadam. Dastlabki so‘zning alfavitdagi harflar tartib raqami ketma-ketligiga mos son ekvivalentini aniqlash.