S. Eshtemirov elektron jadvallar ( 0 ‘quv qo‘llanma)

2.4. Jadval yaratish
Garchi elektron jadvallar bilan bogMiq murakkab amallarni bajarish jarayoni bilan 
tanishmagan boMsak ham, har holda oddiy elektron jadval yarata olamiz. Quyidagi masala 
uchun birinchi jadvalni yarataylik.
Dehqon bozorga keltirgan mahsulotlaming umumiy miqdorini, mahsulotlaming kunlik 
bahosini bilgan holda har kuni har bir mahsulotning va jami mahsulotlaming necha foizi 
sotilganligi, tushgan pulni aniqlash kerak boMsin. Demak,
-
mahsulotlaming nomlarini;
20

---

-
har bir mahsulotning miqdorini (kg hisobida);
-
bir kunda sotilgan mahsulot miqdorini (kg hisobida);
-
har bir mahsulotning bir kunlik bahosini (so‘mda) ixtiyoriy tarzda tanlab kiritamiz 
(2.4.1- rasm).
D Microsoft Excel - jad1
ь ш с *
Zt
,ic 
A-
£ррмиса>'
Do 
ШвВШя
= 1 6 /3 6 * 1 0 0
А
В
3
4
5
6
M an : ulot nomi 
Kelt nigan Bir kunda rctilgm Foiz 
Bancc; 
Tuchgan
__
m • isulo: п не Ion гг ■ n s u lo i________hisobida 
isoVnda)_____fju[___________
Ssbzi 
" 
1-000 “ ~~ 
250 “ 8,333333 
100 
2500“
Piyoz 
4000 
300 
7.5 
120 
35003
ksrtc-shka 
5000 
400 
6,656667’ " 
200 
83002
Koiam 
5000 
300 
6 
150 
45002
Jami 
ГППП 
1>T)I РЯД Ш 441 
r 7fl 
m w r
2.4.1- rasm.
Dastlab В, С, E ustunlardagi ma’lumotlar yig‘indisini topamiz. Bunday hisoblash 
ishlarini bajarish uchun Excelda formulalardan foydalanish imkoniyati mavjud. Har qanday 
formula (=) belgisi bilan boshlanib, so‘ngra arifmetik amallar yordamida formulaning o‘zi 
yoziladi. Sonlar yig‘indisini hisoblashda esa quyidagi uch xil ko‘rinishdagi formulalaming 
ixtiyoriy biridan foydalanishingiz mumkin.
B6 katakchaga =B2+B3+B4+B5, =SUM(B2,B3,B4,B5) yoki =SUM(B2:B5) 
formulalaridan birini yozamiz. Har uchala formula ham bitta hisoblash jarayonini, ya’ni 
B2 dan B5 gacha boMgan barcha katakchalardagi sonlar yigMndisini hisoblaydi.
Formulani yozib boMgach, Enter tugmachasini bossangiz, B6 katakchasidagi formula 
o‘mida В ustundagi sonlar yigMndisi, ya’ni 18000 yozuvi paydo boMadi. Formulani qayta 
ko‘rish uchun B6 katakchani yana qaytadan joriy qilsangiz, formulalar satrida o‘sha formula 
paydo boMadi.
Endi qolgan ustunlardagi sonlar yigMndisini hisoblash uchun har bir ustunga shunday 
formulalami yozib chiqish shart emas. Bunig uchun sichqoncha ko‘rsatkichini B6 
katakchaning o‘ng quyi burchagidagi kvadratchaga keltirib, sichqonchaning chap 
tugmachasini bossangiz, ko‘rsatkich (+) ko‘rinishni oladi. So‘ngra sichqonchaning chap 
tugmachasini qo‘yib yubormasdan E6 katakchagacha surib, chap tugmachani qo‘yib 
yuborsangiz, С va E ustunlar bo‘yicha ham sonlar yigMndisi hisoblanganligini ko‘rasiz. Bu 
imkoniyat elektron jadvalning oddiy jadvaldan yaqqol ustunlik tomoni boMib, biror amal 
yoki amallar ketma-ketligini satr yoki ustunlar bo‘yicha joriy qilish amalidir. Aytilgan 
fikrlarga ishonch hosil qilish maqsadida E6 va C6 katakchalarini joriy qilsangiz, formulalar 
satridan ushbu katakchalarda ham B6 katakchasidagidek formulalar paydo boMganligini 
ko‘rasiz. Shuningdek,