S. E. Xolmurotoy, N. T. Shoyusupova

tashkil qilishda psixologik to ‘siq hisoblanadi.
Ijtimoiy  inersiya.  Inson  har  doim  vaziyatga  qarab  ish  tutadi,  unga  moslashadi,
 
bunaqa  nomutanosiblik  ijtimoiy inersiyaning mohiyatini tashkil  qiladi.
Ijtimoiy inertsiya  murakkab  strukturaga  ega,  bunda bilimlar inertsiyasini ajratib
 
k o‘rsatish  rmimkin  (ma'lum ot,  kasb  mahorati),  tajriba  (malaka,  koiiikm alar),
 
e ’tiq od   (dunyoqarashlar,  kontseptsiyalar,  nazariyalar),  axloqiy  h is-tu yg‘ular
 
(insoniy  bogiiqliklar,  ahloqiy  m e’yorlar,  odamiylik,  vijdonlilik).  Bir  so ‘z  bilan
 
aytganda,  ijtimoiy  inertsiyaga  ong  va  xatti-harakat  bo‘ysunadi.  Ba’zi  bir  hollarda
 
yangilik,  o'zgarishlar  (innovatsiyalar)  amalga  oshirilayotganda  «onglilik»  darajasi
 
yetarli  b oim agan ligi  uchun  turli  xil  murakkabliklar  kelib  chiqadi,  boshqa  bir
 
vaziyatlarda  esa  kishilar  bu  o ‘zgarishlami  yaxshi  tushunadilar,  lekin  ularning  real
 
xatti-harakatlari  hech  o ‘zgarishsiz,  awalgisidek  qolaveradi,  shuning  uchun  ham
 
in n o v a tsiy a la r   rasm iy  ta d b ir  b o ‘lib   q o la v er a d i.  M e h n a t  ja m o a la r i  esa
 
innovatsiyalarning  mohiyatini  yetarli  darajada  tushunib  yetmaydilar,  yoki  tezlik
 
bilan tashkiliy-mehnat  o ‘zgarishlariga  kirib  keta  olmaydi.  Yoki  sal  boshqacha  qilib
 
aytganda,  ong  ham  xatti-harakat  ham  eng  asosiy  konservativ  omil  b o iib   qolishi
 
mumkin.
Tashkiliy-mehnat  innovatsiyalarining  eng  zaniri  insonning  o'zgarishidir.  Shu
 
munosabat bilan masalaning birlamchi yoki ikkilamchiligi haqida gap paydo boiadi.
 
Dastlab  aniq  bir  professional  mehnat  va  iqtisodiy  ong,  fikrlash  shakllanishi  zarur,
 
bunday  ongning  paydo  b o iish i,  yangi  tizimda  faoliyat  ko‘rsatishga  imkon  beradi.
 
Sotsiologik  tadqiqotlar  shuni  k o‘rsatadiki,  ijtimoiy-iqtisodiy  islohotlar  davrida
 
mehnatni yangichasiga tashkil  qilish,  «yangi»  ishchini,  «yangi»  xodim ni tarbiyalash
127

---

mumkin,  yangi  ishchi  mehnatni yangichasiga tashkil  qilishga tezda  moslashadi.
Ijtimoiy  inertsiya  nuqtai  nazaridan  innovatsiyalami taqdim qilish quyidagi aniq