S. E. Xolmurotoy, N. T. Shoyusupova

hisoblansa, demak uning mehnat faolligiga ta’sir ko'rsatmasligi mumkin emas.
Mehnatga haq to'lashni rag'batlantiruvchi, ta’sir o'tkazadigan ba’zi bir shart-
sharoitlami ajratib ko'ramiz.
1. Faollik va taqdirlash o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik. Bu muammoning mavjudligini
tasdiqlovchi bir qaneha tadqiqotlar mavjud. Mehnat va unga haq to ‘lash o ‘rtasida
bogiiqlikning (aloqaning) y o ‘qligini, savollarga javob berganlaming aksariyati
tasdiqlaydi. «Agar siz yaxshi ishlasangiz, sizning oylik ish haqingiz oshadimi?»
degan savolga ko‘pchilik salbiy yoki noaniq javob bergan.
2. Faqat ba’zi bir xodimlargina o ‘z oylik maoshlari asosli ekanligini tan oladilar
yoki buni muhokama qilishni istamaydilar.
Ish va unga haq to'lash o'rtasida bog'liqlikning yo'qligi mehnat guruhida ijtimoiy
iqlim muammosini keltirib chiqaradi. Imkoniyatlari katta bo'lgan «yaxshi» xodim
o‘z mehnat qobiliyati, intilishlarini to ‘xtatib turadi, yoki oxirigacha sarf qilmaydi,
o ‘zi uchun notabiiy xulq-atvomi qabul qilishga majbur, «yomon» xodim bu paytda
«g‘alaba»ni n ish on lab , o 'z in i yanada m ustahkam lab, o ‘z sh axsi, m avqei,
pozitsiyasining to ‘g ‘riligi haqida gapiradi.
Keyingi tadqiqotlar, xodimlar orasida olib boriigan so ‘rov natijalari shuni
ko‘rsatadiki, faqat bugungi maksimal oylik maosh uchun intiladigan emas, balki
o ‘zi ishlagan, qilgan ishi uchungina maosh olishni lozim topadigan ijobiy xodimlar
mavjud. Aynan mana shunday oylik maosh bu turdagi xodimlami qoniqtiradi va
rag'batlantiradi.
Bunday holat insonga o ‘z qobiliyatlarini namoyon qilish, ko‘rsatish uchun
katta imkoniyat beradi, o ‘z kuchi bilan moddiy ahvolini yaxshilaydi, o ‘z yutuqlariga
erishish yo'lida barcha mas’uliyatni o ‘z b o‘yniga oladi. Agar insonning daromadi