S burxonov, O‘. Xudoyorov, Q. Norqulova, N. Ruzikulova, L. Goibova matematika umumiy o‘rta ta’lim maktablarining

Tarkibli masalalar
1.
Rasm asosida masala tuzing va yeching:

---

112
 2.
Jadvalni to‘ldiring:
а
3422
7035
?
b
654
?
2936
a + b
?
8900
?
a – b
?
?
2100
3.
Rasm asosida masala tuzing va yeching:
4.
Ifodani yozing:
a) 725 va 631 sonlar ayirmasini 3 marta orttiring;
b) 
a
va 
b
sonlar yig‘indisini 3 marta kamaytiring;
d) 
x
va 5 ning ayirmasiga 
d
ni qo‘shing.
5.
Tomoni 6 cm bo‘lgan kvadrat chizing. Uni teng 
ikkiga bo‘ling. Kvadrat va hosil bo‘lgan to‘g‘ri 
to‘rtburchakning perimetrlarini taqqoslang.
6.
487 + 80 ∙ 54 72 ∙ 18 – 308 658 : 7 + 80 ∙ 91
552 – 504 : 24 294 : 3 + 571 460 ∙ 8 – 720 : 8
7.
Do‘konga olib kelingan elektr chiroqlaridan 176 tasi 
sotildi. Shunda do‘konda sotilganidan 145 ta kam 
chiroq qoldi. Nеchta elektr chirog‘i olib kelingan edi?

---

113
1.
Taroziga qo‘yilgan yuk va tarozi toshlari asosida 
tenglama tuzing:
2.
7 metr tasma uchun 
x
so‘m to‘landi. 3 metr tas­
maning bahosi qancha? Masalaga mos chizma 
chizib, ifoda tuzing. x = 7000 bo‘lganda ifodaning 
qiy matini toping.
3.
Tenglamalarni yeching:
x
: 3 = 192 
x
: 5 = 143 
x
: 8 = 111
531 : 
x
= 3 
995 : x = 5 
567 : 
x
= 9
4.
Tomonlari 21 cm va 29 cm 7 mm bo‘lgan qog‘oz­
ni teng ikkiga bo‘ling va hosil bo‘lgan 
to‘g‘ri to‘rtburchaklarning perimetrini 
toping.
5.
a) Yig‘indisi 18 bo‘lgan ikki sonning biri ikkinchisidan 
ikki marta katta. Bu sonlarni toping.
b) Yig‘indisi 25 bo‘lgan ikki sonning biri ikkinchisidan 
to‘rt marta katta. Bu sonlarni toping.
6.
Tenglama tuzib, natijani hisoblang: 
a) Noma’lum sonni 3 ga ko‘paytirib, 712 qo‘shilsa 
2848 hosil bo‘ldi. 
b) Noma’lum sonni 4 ga ko‘paytirib, natijadan 926 
ayirilsa 722 hosil bo‘ldi.
d) Noma’lum sondan 2496 ayirilib, 9 ga bo‘linsa 312 
hosil bo‘ldi. 

---

114
7.
Bitta odam bir sutkada 22 kg havoni yutsa, 
sinfingizdagi jami o‘quvchilar 1 sutkada necha kg 
havoni yutadi? 100 ta odamchi? Oila a’zolaringizning 
1 sutkada qancha havoni yutishi haqida og‘zaki 
javob bering.
1.
1 soatda piyoda 5 km, velosiped 20 km, moto tsikl
60 km, avtomobil 120 km masofani bosib o‘tadi. 240 
km masofani piyoda, velosiped, mototsikl, avtomobil 
necha soatda bosib o‘tishi mumkin?