S burxonov, O‘. Xudoyorov, Q. Norqulova, N. Ruzikulova, L. Goibova matematika umumiy o‘rta ta’lim maktablarining

 6.
Doiraning bo‘yalgan qismiga mos kasrlarni toping:
–
– –
– –
– 
7.
a) Maxraji 8 bo‘lgan to‘rtta to‘g‘ri kasr son yozing;
b) Surati 4 bo‘lgan to‘rtta noto‘g‘ri kasr son yozing.
8. 
3­«V» sinfida 36 ta o‘quvchi o‘qiydi. O‘quvchilarning
qismi o‘g‘il bolalar bo‘lsa, sinfda nechta o‘quvchi 
qizlar bor?
Aralash son tushunchasi
Beshta olma ikkita bola­
ga teng bo‘lib berilsa, 
har bir bolaga 2 ta butun 
olma va yana yarimta 
olma tegadi.
2 – ko‘rinishda yozil­ 
gan son aralash son 
deyiladi. Aralash son 
butun va
kasr sondan 
iborat bo‘lib, «ikki butun 
ikkidan bir» deb o‘qiladi.
 1. 
Aralash sonlarni o‘qing:
1 — ;
4
— ;
7 — ;
9 — ;
15 —
1 
1 1 2 2 3
3 
4 2 4 3 4
2
3
1
6
3
4
1
2
3
5
1
2
¯
2
4
¯
http://eduportal.uz

---

137
2.
Aralash son ko‘rinishida yozing:
a) Bir butun ikkidan bir kilogramm – ...
b) Ikki butun beshdan ikki metr – ...
e) Uch butun o‘ndan uch kilometr – ...
3. 
a) Metrda ifodalang:
— km, — km, — km, — km, — km
b) Santimetrda ifodalang:
— m, — m, — m, — m, — m
Yechish:
1 km = 1000 m. 
Demak,
— km = 500 m
Javob:
— km = 500 m
 4. 
Har bir doiradagi bo‘laklar sonini kasr ko‘rinishida 
ifodalang. Jami bo‘laklar sonini aralash son ko‘­
rinishida yozing.
5. 
Uchta yog‘ochning nechta uchi bor? Beshta, 
yog‘ochning­chi? Besh yarimta yog‘ochning­chi? 
 6.
a) Santimetrda ifodalang:
m, m, m, m.
b) Millimetrda ifodalang:
— cm, — cm, — cm, — cm.
Namuna:
— m = 100 cm
1
2
1
4
2
2
¯
9
10
2
2
1
2
1
5
2
5
1
5
¯
1
5
3
5
1
10
2
10
¯
5
10
6
10
7
10
3
5
¯
3
10
9
10
4
5
1
2
http://eduportal.uz

---

138
 7.
Alpinist balandligi 8848 m 
bo‘lgan Everest cho‘qqisini 
zabt etish uchun uning yana 
qismini bosib o‘tishi kerak. 
U necha metr balandlikka 
ko‘tarilgan va cho‘qqini zabt 
etishi uchun yana qancha 
yuqoriga chiqishi kerak?
1.
a) Noto‘g‘ri kasrni aralash songa aylantirish uchun 
qoldiqli bo‘lishni eslash kerak: 20 : 3 = 6 (2 qoldiq)
– noto‘g‘ri kasr aralash son ko‘rinishida yozilsa, u
= 6 bo‘ladi.
b) Rasmdagi bo‘laklar sonini ikki usulda: noto‘g‘ri 
kasr va aralash son ko‘rinishida ifodalanishini 
tushuntiring.
— = 2 —
1
8
¯
20
3
¯
17
6
5
6
20
3
2
3
¯
¯
http://eduportal.uz

---

139