S burxonov, O‘. Xudoyorov, Q. Norqulova, N. Ruzikulova, L. Goibova matematika umumiy o‘rta ta’lim maktablarining

4.
2459 + 54 · 100 
2784 – (537 – 22 · 6)
56 · 100 + 470
3608 – 12 · 8 + 150
5. 
a) 750 hosil bo‘lish uchun qanday sonni 15 ga 
ko‘paytirish kerak?
http://eduportal.uz

---

91
b) 70 hosil bo‘lishi uchun 910 ni qanday songa 
bo‘lish kerak?
 6.
To‘g‘ri to‘rtburchak shaklidagi paxta dalasining 
tomonlari 800 m va 400 m. Uning perimetrini toping.
 7.
1600 · 5 2500 · 4 1400 · 7 4500 · 2
9 · 1100 6 · 1500 3 · 3100 2 · 4900
 8.
 
10 ta qopdagi guruch 2 kg li 200 ta va 3 kg li 100 
ta xaltachaga taqsimlab solindi. Bitta qopda necha 
kilogramm guruch bo‘lgan?
1.
Yechilishini tushuntiring: 2400 : 30 
2400 : 30 = (24 · 100) : (3 · 10) = 
= (24 : 3) · (100 : 10) = 8 · 10 = 80
 2.
1600 : 20 3500 : 50 5600 : 80
2100 : 70 4200 : 60 7200 : 80
 3.
Rasm asosida masala tuzing va uni yeching:
4.
827-yili al-Xorazmiy Yer sharining kattaligini hisoblab 
topgan. Sayyoramizning o‘lchami aniqlanganiga 
necha yil bo‘ldi?
5.
Rasmdagi shaklda nechta uch-
burchak, nechta to‘rtburchak va 
nechta beshburchak bor?
http://eduportal.uz

---

92
6.
1200 : 20 2100 : 30 3600 : 60 5600 : 70
1800 : 30 3000 : 50 4200 : 70 6400 : 80
 7.
Sisternada 6000 litr yoqilg‘i bor edi. Oldin uning
—
qismini,
keyin esa 
— qismini sotishdi. 
Sisternada qancha yoqilg‘i qoldi?
 
1. 
Yechilishini tushuntiring: 5 = 10 : 2 bo‘lgani uchun 5 ga 
ko‘paytirishdan 2 ga bo‘lib, 10 ga ko‘paytirish osonroq.
440 ∙ 5 = 440 · ( 10:2) = ( 440 : 2) ∙ 10 = 220 ∙ 10 = 2200.
Shuning uchun, 5 ga ko‘paytirilayotgan sonni 2 ga
bo‘lib, keyin bo‘linmani 10 ga ko‘paytirish oson.