S. B. Bairova, G. M. Abduraupova bemorlar bilan ishlash asoslari

Muloqot davomida savollarni 3 xili qo‘llaniladi: 
1. Yopiq savollar – qisqa va aniq javoblarni (ko‘pincha 
«ha» 
va 
«yo‘q»  javoblari)  talab  qiladi  va  asosan  suhbat  boshida 
qo‘llanilishi  ma’qul  hisoblanadi.  Kasallik  tarixining  pasport 
qismi savollari va boshqa qisqa savollar bunga misol bo‘la oladi. 
Masalan:  Ismingiz  nima?  Necha  yoshdasiz?  Bolangizning  ichi 
necha marta ketdi? Qorin sohasida kuchli og‘riqlar bormi? 
2.  Ochiq  savollar  –  uzunroq  va  o‘ylashni  talab  qiladi. 
Hissiyotlar  va  xavotirlarni  tushuntirib  berishga  imkon  beradi. 
Suhbat davomida qo‘llaniladi. Masalan: Nogiron bo‘lganingizdan 
keyin  qanday  davo  choralarini  qabul  qildingiz?  Bolangizni  ichi 
ketganda qanday parvarish qildingiz?  
3.  Tekshiruvchi  savollar  –  avval  aytilgan  tasdiqni  tushun-
tirib  beradi.  Suhbat  davomida  bemorni  tushungan  tushunma-
ganingizni  aniqlab,  qo‘shimcha  ma’lumotlar  olish  imkoniyatini 
beradi.  Masalan:  Nima  uchun  aynan  shu  dorilarni  qabul 
qilishingiz kerak? 
Muloqot  davomida  bemorni  rag‘batlantirish  katta  ahami-
yatga  egadir.  Rag‘batlantirish  –  bemorda  o‘z  -  o‘ziga  ishonch 
hosil qilish bo‘lib, rag‘batlantirish yordamida bemor o‘z muam-
molarini o‘zi hal eta olishiga ishonchingizni bilidirish demakdir. 
Tibbiy - ijtimoiy xodim suhbat davomida suhbatdoshining maq-

---

62 
tash  uchun  sabab  topa  olishi  kerak.  Maqtov  –  yaxshi  xulqqa 
suyanishni, bemor yaxshilik qilganini ko‘rsatishni bildiradi. 
Bemor va uning yaqinlari bilan muloqot qilganda va ularga 
ma’lumot  berganda  murakkab  tilda  so‘zlashish  maqsadga  mu-
vofiq  emas.  Turli  murakkab  tibbiy  ma’lumotlarni,  terminlarni 
har  bir  inson  talabiga  mos  keluvchi  va  tushunarli  so‘zlar  bilan 
ifodalash zarur. 
Ba’zi  odamlar  his-tuyg‘ularini  so‘z bilan  ifodalashga  qiyna-
ladilar, shuning uchun bemorlar hissiyotini noverbal shakllarini 
bilish  zarurdir.  Tibbiy-ijtimoiy  xodim  bu  his-tuyg‘ularni  bilsa, 
bemorlar bilan noverbal muloqot olib borishi mumkin. 
Tekshiruvlar shuni ko‘rsatadiki, odam har kunlik muloqotning 
7%  ini  so‘z,  38%  ini  tovush  va  intonatsiya  va  53%  ini  so‘zsiz 
muloqot  ko‘nikmalari  yordamida  amalga  oshirar  ekan.  Noverbal 
muloqot  ko‘nikmalariga  insonning  his-tuyg‘u  va  emotsiyalari 
kiradi. Biz foydalanayotgan so‘zlar muloqotning noverbal muloqot 
ko‘nikmalari  asosida  uzatiladi.  Bu  ko‘nikmalar  biz  eshitadigan 
so‘zlarga ta’sirchanligini oshirib, ahamiyatlilik kasb etadi.