S avezbayev, S. N. Volkov

5. Yer tuzish jarayoni, loyiha hujjatlari va mualliflik nazorati.
Yer tuzish davlat yer tuzish tashkilotlari tomonidan, loyihani ishlashda yer mulkdoriari, yerdan foydalanuvehilar va boshqa buyurt-machilar ishtirokida amalga oshiriladi, _v
Yer tuzishni o'tkazishning yer tuzish jarayoni deb ataladigan
tartibi, ya'ni undagi. ishlaming tarkibi va navbati O'zbekiston
Respubiikasi «Yer kodeksi»ga aspsan (Щ bob) quyidagilarni q'z
ichigaoladi: '., .'.,-,.,..'.T

• 
  tayyorgarlik ishlari; . ,, -
  
• 
  yer tuzish loyihasini ishlash;
  
• 
  ioyihaviyhujjatlami ко'rib chiqish va tasdiqlash;
  
• 
  loyihani naturaga (joylarga) ko'chirish; ' '_? ' '
  

® yer tuzish materiallari va hujjatlaririi rasmiytasfitirish va'bensh;
« yer tuzish loyihasining yer mulkdoriari va yerdan foydala­nuvehilar tomonidah'bajarilishi ustidan mualliflik nazoratini amalga oshirish.
Loyihalar ularning mazmunlarini hisobga olgan holda xo'jalik-larda va ijrochi hokimiyatning har xil darajadagi organlarida, ularning vakolatlariga bog'liq holda ko'rib chiqiladi va tasdiqlatiadi. Ular davlat budjeti, yer egalari va yerdan foydalanHvchilar hisobiga moliyalanadi.
Yer tuzish loyihalari tarkibiga quyidagi hujjatlar kiradi:

• 
  chizma qism: obyekt hududining haqiqiy ahvolini ko'rsatuvchi chizmalar, loyiha planlari, tuproq, geobotanika va boshqa xaritalar, chizmalar, kartogrammalar hamda loyihani joylarga ko'chirishning ishchi chizmalari; ■"■'■"'■
  
• 
  yozma qism: loyihalash uchun topshiriq; ma'lum dastur bo'yicha tayyorlanadigan tushuntirish'xati; loyihani texnik - iqtisodiy asoslash materiallari; ^!li⁾'^{1 ;:кГ;}' ^ ; ⁱ:-:-»^/
  
• 
  yer turlaHmaydonlari qaydnoma'si (Ioyihaviy eksplikatsiya); loyihani ekspertizadan o'tkazish, kd'rib chiqish va tasdiqlash ma­teriallari. ■ ""■'■'''' ^!
  

Plan-xarita materiallari yer tuzishda qabul qilingan shartli belgilar
va belgilashlarni qo'llab rasmiylashtiriladi, Ularning masshtabi obyekt
maydonini, mintaqaviy sharoitlami, yerdan foydalanish usullarini
hisobga olishi hamda ishlashda qulay bo'lishi kerak. v ,
Tasdiqlaftgah yer tuzish loyihasi joylarga ko'chirilganidan keyin bajarilishi- *kerak; Tasdiqlangan xo'jaliklararo yer tuzish loyihasida
belgilangan yer uchastkasiga egalik qilishga yoki undan foydalanishga o'tish faqat uning chegaralari joylarda belgilan-ganidan va guvohnoma (yoki uning o'rniga o'tadigan boshqa hujjat) olinganidan keyingina mumkin.
^; Yer tuzish loyihalarini va ularda nazarda tutilgan ekologik talablami amalga oshirish uchun javobgarlik xo'jalik ma'muriyatiga, yer egalariga va yerdan foydalanuvchilarga yuklatiladi.
Yer tuzish loyihasini amalga oshirish quyidagilarni o'z ichiga oladi:
• hududni tuzishning loyihaviy shakllariga o'z vaqtida o'tish;
» loyihada ko'zda tutilgan tadbirlafni o'z vaqtida o'tkazish;
« joylarda loyihaviy chegaralarning saqianishini ta'minlash. . Mualliflik nazorati yer tuzish bo'yicha loyiha institutlari mutaxassislari tomonidan amalga oshiriladi; u yer tuzish jara-yonining yakunlovchi bosqichi hisoblanadi. Uning asosiy vazifasi - xo'jaliklarga yer tuzish loyihalarini to'la amalga oshirishda yordam ko'rsatishdir. _s " Mualliflik nazorati tarkibiga quyidagilar kiradi:
• loyihada ko'zda tutilgan tadbirlar va ayrim yechimlarning amalga
oshirilishining to'laligini va sifatini tekshirish;
e agar zarurat tug'ilsa, qo'shimcha hisob-kitoblarni va loyihaviy yechimlarga aniqlik kiritishlarni bajarish;

• 
  yer egalariga va xo'jalik mutaxassislariga uslubiy va texnik yordam ko'rsatish;
  
• 
  loyihalar kamchiliklarini aniqlash va tugatish.
  

Mualliflik nazoratini bajaruvchilarga (ular, asosan, loyiha
mualliflari) maxsus topshiriq beriladi, mualliflik nazorati kitobi
yuritiladi, zarurat tug'ilganda loyihaning chizma qismiga o'z-
garishlar.ikiritiladi. ,: