S avezbayev, S. N. Volkov

Ver tuzish bosqichlari	Ekologik asoslash	Iqtisodiy asoslash
Agronomik asoslash
~ Mamlakat, iqtisodiy tumanlar yer resurslaridan foydalanish va ularni muhofaza qi- lish bosh chizmalari	Yer fondini mintaqalar darajasida tabiiy-qishloq xo'jalik rayonlashtirish, mamlakatning, minta-qaning tuproq haritalari	ASM tarmoqlarida xo'jalik yuritishning mintaqaviy tizimlari, mintaqaning yer kadastri	Mintaqaviy dehqonchilik tizimlari
Respublika, viloyatlar, ma'rrmriy tumanlar yer tuzish chizmalari	Yer fondini viloyatlar ichidagi rayonlar dara­jasida tabiiy-qishloq xo'jalik rayonlashtirish, ., respublika, viloyatlar, ma'muriy tumanlar tuproq xaritalari	Respublika, viloyatlar ASM tarmoqlarida xo'jalik yuritish tizimlari, ma'muriy tumanlar yer kadastri	Respublika, viloyatlar dehqonchilik tizimlari
Xo'jaliklararo va xo'jalikda ichki yer tuzish loyihalari	Qishloq xo'jaligi va boshqa korxonalarning tuproq va geobotanik xaritalari	Yer tuzishda tarmoqlar tarkibi va nisbatini asoslash, ishlab chiqarishni joylashtirish bo'yicha iqtisodiy hisob- kitoblar; xo'- jaliklarning yer kadastri	Agrotexnik tadhirlar majmuasi, qishloq xo'jalik ekinlarini yetishtirishning texnologik xaritalari
Ishchi yer tuzish loyihalari	Yer uchastkalarining tuproq xaritalari	Ayrim tadbirlarni ' bajarish uchun smeta-moliya hisob- kitoblari	Agrotexnik tadbirlari majmualari

Xohlagan ishlab chiqarishning (jumladan, qishloq xo'jaligi ham) asosiy elementlari mehnat va yer resurslari bo'lganliklari uchun yer tuzishda kelajakdagi aholi tizimi chizmasi hisobga olinadi. Ekologik ishonchlilik va iqtisodiy samaradorlik nuqtayi nazaridan erdan foyda-lanishni oqilonalashtirish ayniqsa tez rivojlanayotgan mintaqalar uchun katta ahamiyatga ega, aksincha, aholisi kam mintaqalarda buning teskarisi.
Yer tuzish tizimi yer resurslarini boshqarishda yetakchi o'rinni egallaydi. Uni shakllantirishda loyihalashning har xil bosqichlarida yerlardan foydalanish va ulami; muhofaza qilish masalalarining bu-tunligi va tabaqalanishi kabi talablar, qabul qilinadigan yechimlarning
165
o'zaro bog'liqligi va bir-birlariga tobeliklari, bashoratlash usullaridan loyihalash usullariga ketma-ket o'tishV loyihalashda aniqlikni to'x-toysiz oshirib borish hisobga olinadi. Uning asosiy vazifalari quyi-dagilardan iborat:

• 
  yer egaliklari va yerdan foydalanuvchilarning ijtimoiy-iqtisodiy maqsadlarini asoslash, ularni isloh qilish yo'nalishlarini, yer muno-sabatlarining keyingi rivojlanishmi tanlash;
  
• 
  xo'jalik va jarnpa faoliyatining har xil sohalarida yerdan foyda-lapish va uni muhofaza qilishda ilmiy-texnik taraqqiyot yutuqlaridan kompleks foydalanish;
  
• 
  yerdan foydalanish strategiyasini va taktikasini rejalashtirish, aholi tizimi, qishloq xo'jaligini yuritishning mintaqaviy tizimlari, tabiatdan oqilona foydalanish bilan chambarchas bog'lash;
  
• 
  yerga egalik qilish va undan foydalanishning huquqiy tartibiga rioya qilish;
  

$ • yerdan foydalanishda uning unumdorligi va mahsuldorligining tcf'xtovsiz oshishini, mehna,t unumdorligi, ishlab chiqarish xarajatlari samaradorligining o'sishini ta'minlash;

• 
  yer mulkdorlari, uning egalari va foydalanuvchilarga yerlardan oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilish uchun zarur manfa-atdorlik yaratish;
  
• 
  yer-muhofaza tadbirlari hajmini oshirish, ularni yerdan foydalanishning intensivlik darajasiga va yerga antropogen ta'sirning o^sishiga moslashtirish.