S. Ashirboev, I. Azimov O’zbek tilining tarixiy grammatikasi

 
orqali izohlanmoqda. 
Hidoyat tariyqi
 
leksik birikmasining 
mazmuni 
to’g’ri yo’lga etaklash yo’li yoki qoidasi 
demakdir.
 
Najot shohrohi esa 
najotning katta yo’lidir. Hidoyat tariyqi – najot shohrohi 
izohlovchi-izohlanmish 
munosabati orqali sabab-natija mazmuni kelib chiqqan. Demak, zalolat ahli 
uchun najot yo’li bu hidoyat tariyqidir, ya’ni uni o’rganish, undan ogoh bo’lish. 
Zalolat ahli hidoyat tariyqini o’rganish orqaligina to’g’ri yo’lga chiqish mumkin.
Ma’lumki, hozirgi o’zbek tilida 
ammo
 
grammatik shaklining o’zaro zid 
bo’lgan sodda gaplarni bir-biriga bog’lashi tilshunoslar tomonidan e’tirof etilgan. 
Lekin eski o’zbek tilida bu shakl bir-biriga zid bo’lmagan sodda gaplar tarkibida 
ham qo’llanadi. 
Va
 
shakli esa zidlov munosabatli qo’shma gaplar tarkibida ham 
kelgan. Bunday holatlar ham mazkur shakllarning sodda gaplarni bog’lashda 
asosiy vosita ekanligiga shubha uyg’otadi.
Ammo
 
bog’lovchisi quyidagi o’rinlarda uchraydi: 
1. 
Zid munosabatli qo’shma gaplarda
:
Hushi barыda yaxshы abyatlar aytыb 
erdi, amma junun vaqtыda bu baytnы kөp oqur erdi 
(MN 35). 
Denotatlar orasidagi zid munosabat 
xushi bor-junun, yaxshi abyot - bu bayt