S. A. Salixov «patentshunoslik, litsenziyalash va sertifikatlash» fanidan Darslik toshkent – 2010

Kombinasiyalashtirilgan o’rash, joylash materiallari
- suv bug’lari 
o’tmaydigan moddalar - lak, parafin, bitum va mum bilan ishlangan materiallardir. 
Materiallarni bu moddalar bilan ishlash qog’oz, karton, yupqa metall 
plyonkalaridan keng foydalanishga imkon beradi. Bu moddalar metallni 
zanglamaydigan, qog’ozni ivimaydigan qiladi. O’rash, joylash materiallariga lak 
berishda ko’pincha polivinilastetat va saran eritmalaridan foydaniladi. 
Qog’oz va kartonni nam o’tmaydigan qilish uchun ularning bir yoki ikki 
tomoniga parafin yoki mum surkaladi. Bitum bilan ishlangan qog’ozga mahsulot 
bevosita tegmaydigan qilib o’raladi. Bu qog’ozdan nam o’tmaydi. 
Parafin bilan ishlangan qog’oz turli konditer mahsulotlarini o’rashda keng 
qo’llaniladi. Parafin surkalgan qog’oz ma’lum darajada nam o’tkazmaydi, ammo 
qog’oz mo’rtlashib sinadigan bo’lib qoladi. Ba’zi paytlarda parafin o’rniga 
parafinning polizobutilen va boshqa moddalar bilan qotishmasi ishlatiladi. Natijada 
parafinga qaraganda elastik gupka hosil bo’ladi va u qog’oz hamda metalldan 
ishlangan o’rash, joylash materiallari sifatini yaxshilaydi. Parafinpolimer 
aralashmasi bilan ishlangan haltalarga solingan non va kalbasa mahsulotlari tezda 
qurimaydi. Nam o’tmaslik xususiyatiga ega bo’lgan ba’zi aralashmalar masalan 
parafin, petroleum va polizobutilen qotishmasini bevosita mahsulotga (masalan 
pishloqqa) surkab, uning atrofida ancha plyonkalar hosil xilsa bo’ladi.
Tayanch so’zlar:
Tovar, mehanik ta’sir, chidamlilik, saqlash, tashqi, idish, ichki va tashqi, banka, 
shisha, to’qilgan, zarba, muddat, qog’oz, metall, polimer, yashiklar, savatlar, tetra 
paket, metalli bankalar, plastmassa, konteynerlar, konlar, haltalar, metallar, 
karobka, birlik, suv, bug’, issiqlik, sovuqlik, nam tortish.
Takrorlash uchun savollar
:
1. Tovarlarni o’rash, joylash, saqlash va tashishning nazariy va amaliy 
ahamiyatlari.
2. O’rash va saqlash idishlarni klassifikasiyasi.
3. O’rash va saqlash maqsadlari uchun foydalaniladigan materiallar.