S a m a r q a n d d a V l a t u n I v e r s I t e t I r a h m o n q u L o r z I b e k o V

viloyatlari xududlari hisobiga kyengaytirib, Qozog'iston bilan
chegaradosh Oqmajidda haibiy istehkom qurdirdi.
Madaniy-ma’naviy hayot xonliklardagi siyosiy-ijtimoiy ahvolga
qarab turli notekisliklar bilan davom etdi. Ayniqsa, Xivada,
Buxoroda, Samarqandda bir qancha madrasa, xonaqohlar qurildi,
turli hududlarda o'nlab shoirlar, tarixchilar, xattotlar,
tazkiranavislar, taijimonlar yashab, faoliyat ko'rsatdilar. Qo'qon
va Xivada saroy adabiy markazlari vujudga keldi. Xivada Ogahiy, Feruz,
Qo'qonda amir Umarxon—Amiriy boshchiligidagi adabiy markazlar
tufayli badiiy ijod sohasida yangilanish, rivojlanish kFzga tashlandi.
Agar Xorazmda Munis, Ogahiy, Feruz faoliyati tufayli adabiyot,
tarix va taijimachilikda jonlanish sezilgan boisa, Qo'qonda kuchli
adabiy markaz vakillari tufayli badiiy ijod yuksaldi. Shuning uchun
ham oliy o'quv yurtlari filolog studentlariga moijallangan «O'zbek
adabiyoti tarixi» dasturida XIX asr «an’ana va yangiliklar davri
adabiyoti» o'iganilishi va o'qitilishi ko'zda tutilgan.
XIX 
asming o'rtalariga kelib O'rta Osiyo mintaqasida tarixiy-
ijtimoiy vaziyat keskin tarzda o'zgardi. 1876 yili chor Rossiyasi
bosqini tufayli Qo'qon xonligi tugatildi, uning hududlarida yangi
harbiy-byurokratik hokimiyat — Turkiston general—gubematorligi
hukmronligi o'matildi. Bu erlarda passiv holda davom etayotgan
saroy adabiy muhiti barham topdi.

---

1868 yili Buxoro, 1873 yili esa Xiva xonliklari ham Rossiyaga
taslim bo'lishib, og‘ir siyosiy, moliyaviy va haibiy shartlar evaziga
o ‘z mustaqilliklarini saqlab qolgan boisalar-da, Rossiyaga ko‘p
jihatdan tobe’ mamlakatlaiga aylandilar. Bu ikki xonlik ichida Xorazmda