S a m a r q a n d d a V l a t u n I v e r s I t e t I r a h m o n q u L o r z I b e k o V

Ogahiy, jahd et, musohib bo ‘I haqiqat ahliga,
Tobakay bo‘lg‘ay majoz ahli bila ulfat sango
—
maqtai bilan tugallangan g'azalida Ogahiyning ham majoziy- 
dunyoviy, ham haqiqiy—islomiy—ilohiy ishqqa falsafiy munosabati 
ifoda topgan. Hattoki shoir taxallusida ilohiyot sirlariga bogiiq 
ishoralami ko'ramiz:
Ne tong, ogoh bo ‘Isa Ogahiy ishqing siridinkim,
Onga behuda ermas osmondin bu laqab paydo.

---

Dardu dilingni so'rg'ali, sorigyuzingni k o ‘rgali,
Damsoz bo'lub o'lturg'ali, yori qadrdoning kelur.
Quyidagi baytda esa, xalq maqollaridan adabiy muddao ifodasi 
yo‘lida foydalanish san’ati qo'llanilgan:
Xunob ichar vaqtimda xush kelding ко ‘ngulkim xalq aro,
Yaxshi masaldurkim: «Kelur yaxshi kishi osh ustina».
Ogahiyning «Sizmusiz» radifli g'azali to'liq tarzda so'ramoq 
(istifhom san’ati) san’ati mevasidir. Bir bayti:
Nozi karashma bog'ining sarvi ravoni siz/nusiz?
Oshiq xasta jismining rohati joni sizmusiz?
Mana bu baytlar ham Ogahiyning xalqning qochirim, hazil 
iboralarini, so'z o'yinlarini nechog'li yaxshi bilib, xalq she’riyatiga 
xos yumoristik baytlar yaratishga mohir ekanligidan dalolat berib turadi:
Soldi o't ko'ngluma o'g'rin boqishing,
Oldi jonimni qarab qosh qoqishing,
Qolmag'ay kul bo'lmayin boru yo'qim,
Gar bu ersa ishva о ‘tin yoqishing.
Badiiy tasvir vositalari ichida istihroj san’ati ham o'ziga xos o'rin 
egallaydi. Istihrojning lug'aviy ma’nosi —
«qazib chiqarmoq»dir. 
Istilohiy ma’noda esa, badiiy matnda keltirilgan harflardan so'z qazib 
chiqarmoqni anglatadi. O'zbek mumtoz adabiyotining iste’dodli 
namoyandalari bu poetik san’atga murojaat yyetishib, arabiy 
harflami tilga kiritishib, ishqiy-tasawufiy ma’nolami zamzama 
qilishga muvaffaq bo'lganlar. Bu san’at kitobat —
harf san’atining 
xiyla murakkab ko'rinishlaridan biri bo'lib, she’riyatda hurufiylik 
ta’limotining ta’siri tufayli paydo bo'lgan. Mohir so'z ustasi Ogahiy 
ham eski o'zbek alifbosidagi ba’zi harflar shakllaridan badiiy ashyo 
va tasvir vositasi sifatida foydalanadi:

---