S a b d I r a s I l o V, N. T o L i p o V, N. O r ip o V a

K o ‘z n in g m oslash u vi deb a ta lu v c h i (y o ru g 'lik k a
ko'zning sezuvchanligining ko‘tarilishi va pasayishi) nat­
ura (tabiat) har xil yoritilishda turli taassurotlarni yuzaga
keltirishi m umkin. Masalan, quyosh nurlarida kuzatilgan
tabiat to ‘satdan bulutlar bilan qoplanganda barcha ranglar
o ‘zgarib to'qroq b o iib ko'rinadi.
Manzara etyudlarini bajarish jarayonida taqqoslash va
m unosabatlar bilan ishlayotganda naturani yaxlit ko'rish
kerak, aks holda naturaning tus va rang m unosabatlarini
t o ‘g ‘ri aniqlash va etyudning jozibador ko'rinishiga erish-
ish mumkin emas.
Rangtasvir ishlash jarayonida manzara obyektlari va
narsalarni yaxlit ko‘rib turish m uhim . Am aliy ishlash
vag'tida birinchi ko‘rinishni yorq‘in ranglarda, keyingi
ko'rinishlarni esa xiraroq ishlash kerak. Faqat yaxlit ko'rish
orqali m anzaraning perspektiv oM chamlarini, ularning
turli ko‘rinishdagi rang munosabatlarini to ‘g ‘ri aniqlash
hamda tasvirlashga erishish mumkin.
N aturaning rang m unosabatlarini ifo d alayotgan d a
ranglar birdamligini ham nazarda tutish kerak, u esa yori­
tilish spektr tizim ini yaratadi. Ertalab naturada oltinsi-
mon pushti b o ‘yoqlar, kechqurun esa sariq zarg‘aldoq,
bulutli kunda esa neytral kum ushsimon ranglar ustun ke-
ladi. 0 ‘rmonda yashil issiq ranglar doim ustun turadi. Oydin
kechada kulrang-xavorang va yashil ranglar kuzatiladi.
Naturadan ishlash jarayonida rassom rang m unosabat­
larini m utanosibligi, umumiy rang va tus holatining vaz-
m inligini kuzatib qolm ay, rang koloriti va ranglar gar-
m oniyasini yaxlitligiga erishishi kerak.
Kolorit hissiyotining tomoshabinga ta’sir kuchi shun-