С 90 Франк, Майло

ҲАР ҚАЧОН ВА ҲАР БРДА
Савол ва жавоб
Бугунги замонамизда кўпгина ишбилармон- лик доирасидаги вазиятларда нуктадон маъруза- сини тугатаётгач саволларга жавоб беради. Ўттиз сониялик маълумот - жавоб беришнинг ғаройиб шакли. Ундан маърузада келтирилган тезисларни мустаҳкамлашда ёки янги мавзуларда гап очишда фойдаланиш мумкин.
Идеал жавоб
Матбуот анжумани - бу усулнинг энг мақбул иллю- страцияси кўриниши. Олдиндан тайёрланган қисқа таништирув эълонидан сўнг матбуот анжумани то- монидан таклиф этилган киши тингловчиларда са- воллар бўлса беришларини сўрайди. Саволлар бери- лади, ҳатто жуда қўп нарсаларни сўрашади. Баъзи саволлар ўқилган маъруза мавзусига оид бўлмайди (масалан, бирон нимани батафсилроқ тушунтириб беришини сзфашади); айримлари эса ўз ўрнида бе- рилмайди. Бундай вазиятда муваффақият сири яна пухта тайёргарликда. Нуктадон ҳар қандай саволга жавоб беришга тайёр туриши керак. Бироқ у ҳамма- си учун ҳам тайёр бўлолмайди-да, бу - табиий ахир. Тажрибали нуктадон берилиши мумкин бўлган са- воллар мазмунини тасаввур қилиши ва уларга ол- диндан жавобини ўйлаб кўйиши зарур. Ўз мақсади- ни, аудитория билим даражасини, тўғри ёндапгув-
ни билиш ва қизиқарли сюжет нуктадонга жавобни тўғри, қисқа, норасмий ҳамда таъсирли тарзда ша- кллантиради. Яъни, идеал жавоб берилади.
Бундан беш-олти йил олдин бир ҳамкасбим билан Скотланд-Ярд ва Шимолий-Ғарбий олий раҳбарли- гининг полиция қисмлари, бир нечта йирик шаҳар полиция бошлиқлари, шунингдек, ФҚБ агентлари учун тайёрлов қурсини ўтдик. Ҳаммалари бир-бир- ларига ажойиб саволларни беришди, лекин у қадар яхши жавоб бера олишмади. Улар охир-оқибат қи- зиқишлари устун келган ва саволлар уйғотадиган «шарҳларсиз» позициясини эгаллашди.
Бизнинг машғулотларимизда улар энг мураккаб вазиятларни кузатишни зфганишди. Саволларга жа- воб бериб, ичларидаги гапни айтиб олиш имкони бор- лигини бутун умрга эслаб қолишди. Энди улар қисқа, туғри жавоб бериш кераклигини ва ўз позицияларини баён қилишни биладилар. Шу ўринда мен машғулот- ларимда ўтказишган бир мисолни баён қиламан.
Шаҳар истироҳат богида содир бўлган ҳатор жиноятлардан сўнг ташвишланган фуқаролар жиноятни фош крилиш учун жиноий иш очилиши- ни талаб қилганлар. Полиция боьилиги уларнинг саволларига жавоб беришга рози бўлган, шунда бир эркак жаҳл билан:

• 
  Нима учун ҳалигача ҳеч ким цўлга олинмади? - деб сўради.
  
• 
  Бизда бу жиноий ишни очиш учун ҳўлимизда етарлича далил, исботлар йўҳ, - деди бошлиҳ, - аммо биз ҳамма йўналишларда кузатувни йўлга гҳўйганмиз. Ҳудудга тезкор полиция патрулини г;ўйдик, кўчалар ёритилишини якшилаяпмиз. Энди истироҳат боги анча хавфсиз.
  

Боити-ҳ саволга жавоб берди, жаҳли чиҳиб тур- ган одам бу жавобни олишга умидланмаган бўл-
I ■( / оа, полициячи ўз позициясини баён ҳилиш ва аҳоли- ни тинчлантпириш учун имкониятдан фойдаланди.
Ҳуҳуҳни ҳимоя тҳилиш органлари хооимлари бу усулни ўрганиб олганларидан сўнг уларнинг интер- вью бериьига муносабатлари ўзгарди - улар жур- налист саволларига жавоб бермаслик учун беркин- майдиган бўлишди.