Rus musiqa madaniyatining tarqqiyot davrlari

Miliy Alekseyevich Balakirev

Miliy Aleksevich Balakirev-rus kompozitori. Balakirev 1837-yilning 21-dekabrida(2-yanvar) Quyi Novgorodda dvoryanlar oilasida tug’ildi. Uni 10yoshida Moskvaga olib kelishdi,unga bir munch vaqt Jon Fild o’qituvchilik qildi ,keyinchalik uning hayoti Motsart haqida birinchi rus monogafiyasining muallifi A.D.Ulibshev bilan bog’landi. 1855-yilBalakirev Petergburgda Glinka bilan uchrashdi.Balakirev1856-yilda Petergburgda pianist va dirijyor sifatida ilk qadamlarini qo’yadi.60-yillarning boshida uning qo’l ostida Yangi rus maktabi’’,‘‘Balakirev to’garagi’’,‘‘Qudratli to’da’’to’garagi ochildi. Bu to’garaglar musiqa ta’limining o’chog’i va rus musiqasining markazi edi. 50-60-yillar oxiri uning intensiv ijodiy faoliyat davri bo’lgan. Shu yillarda yozilgan “3ta rus mavzusiga uvertyra” , 2-uvertyura 3ta rus mavzusiga “1000 yosh” va boshqalar. 1866-yilda uning “40 ta ovoz va fortepiano uchun rus milliy qo’shiqlari “ yozadi.1870-yilda Balakirev bepul musiqa maktabidan ketadi,yozishni, konsert berishni, to’garak a’zolari bilan aloqani to’xtadi.1880-yilda qaytib keladi.1881-1908-yilda Balakirev yangi bepul musiqa maktabini tashkillaydi va saroy kapellasining direktori etib tayinlanadi.

Xalq mavzusi Balakirev ijodining markazidir. Balakirev dasturli simfonizmda ijod qilgan. Uning simfonik poemalari namunalaridan biri “Tamara”(1882-yil atrofida ,Lermontovning shu nomdagi asari asosida),Balakirev rus musiqasida epik-simfoniyajanrini yaratdi va 1860-yilda 1- simfoniyasini yozishni boshladi(1862 da asarni qoralamasini yozdi,1- qismini 1864-yilda ,1898 –yilda esa asarni to’liq yozibtugatadi).1809-yilda 2-simfoniyasini yozdi.

Balakirev –bir o’zi rus haqiqiy fortepiano uslubini yaratdi.”Islamey’’(1869)Sharq fantaziya Balakirevning eng yaxshi fortepiano asaridir.