Rukn haqida malumot 2 Asl ruknlar va tarmoq ruknlar

tushiriladi.


2)Asllarsifat jihatdan oziq hijolar qisqa yoki





oziq hijoga, baziq hijoga aylantiriladi.


3)Asllar bir vaqtning ozgartirilib bir





yoki bir necha hijosi tushuriladi, ayni paytda hijolar okidlab oziga xos boladi.





Masalan:


Foilotun aslning 10 xil oI hosil boriyatimizdafaol qolun





11)Fabu asl rukn 12 xil oriyatimizda faolqorinishi 12 tarmoqni yuzaga keltiradi.





1)Mafoiylun V---





2)Mafoilun V-V-





3)Mafo iylu V--V





4)Mav uvlun ---





5)Maf uvlu --V





6)Foilun -V-





7)Fa V-





10)Fo





11)MafoiylunV--





12)Mafo iyl V-





Mustafilunzgarishga duch kelishi oqibatida


uning18 xil tarmogriyatimizda faol ishlatiladi:





1)Mustafilun--V-





2)Mafoilun V-V-





3)Muftailun-V VV


Fauvlun ruknining tarmoqlari 7 xiloulotu aslzgarishga duch kelishi natijasidauning jami15





tarmogladi.Ularning quyidagi ikkitasidangina shela, falon


Mafoilotunriyatida maxsus bozbek adabiyotida


qoladi.Bobur oMuxtasar z sheasli shellangani uchun

A.Navoiy asarida uning zihoflari va tarmoqlarini

keltirishni lozim koMuxtasarMason ul-avsonKomili musammani

solimrsatilib, misol keltirilgan. da esa ushbu

baxr 22 vaznniokidlab misollar keltirgan.Ushbu ruknli


griyatda ham qoazalini





A.Navoiy yaratgan.Undan soz shergan.





Ruboiyda qoMezon ul-avzonRubiy vaznikim oni va ham derlar hazaj baxrining


axram va axrabidin istixroj qilibdurlar va ul vaznidin asru xushoyonda va





vaznidur bag


Shelchovlar


mafoiylun asli hamda uning quyidagi 9 tarmogkidlangan 24 on ikkitadan ikki guruhga boI mafulu rukni bilan boshlanuvchi 12 vazn axrab shajarasini, shu


aslning axram tarmogulun bilan boshlanuvchi yana 12 vazn axram





shajarasini tashkil qiladi.


Ruboiynavislarimizda maflchovdan juda keng





foydalangan.


Aksariyat ruboiylar ushbu oulun ruknida esa





juda kam foydalanilgan bozi misralaridagina bu o4.3 foizigina mafsolimni aslidan hosil

qilingan boaviy jihatdan degan maAruz alifbosiMaktabda aruzni o

3)Alisher Navoiy.





4)Anvar Hojahmedov.zbek aruz lug





5)Ataullo Husayniy.
http://hozir.org