Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

Identiv o`quv maqsadi:
1.Talaba V guruh kationlarining xususiy reaksiyalarini tushunib
bajaradi.
2.V guruh kationlari aralashmasini laboratoriya sharoitida mustaqil tahlil qila oladi.
Laboratoriya ishini bajarish tartibi: V guruh kationlariga Cu<sup>2+</sup>, Cd<sup>2+</sup>. Ni<sup>2+</sup>,Co<sup>2+</sup>. Hg<sup>2+</sup>kabi kationlar kiradi. Guruh reagenti o`yuvchi ishqorlar bo`lib, mo`l ammiak bilan ta’sirlashib, komplekslar hosil qiladi.
7.1. Mis kationining reaksiyalari

Misning eruvchan tuzlari havorang (ko'k). Unga cho'ktirish, komplekslanish reaksiyalari xos.

1. O'yuvchi ishqorlar ta'siridan mis ioni kislotalar va ammiakda eriydigan ko'k-yashil cho'kma hosil qiladi:
Cu²⁺ + 2OH ^-→Cu(OH)₂↓
2. Ammiakning mis tuzlari bilan reaksiyasi mis ioni uchun xarekterli bo'lib, ancha seziluvchan reaksiyadir (suyultirish chegarasi 1:25000). Cu²⁺ioni ammiak ta'siridan avval yashil cho'kma -(CuOH)₂SO₄ so'ngra ortiqcha qo'shilgan reagent ta'siridan to'q ko'k rangli mis tetraammin kompleks ionini hosil qiladi:
2CuSO₄+ 2NH₄OH→ (CuOH)₂SO₄↓ + (NH₄)₂SO₄
(CuOH)₂SO₄+ (NH₄)₂SO₄+ 6NH₄OH →2[Cu(NH₃)₄]²⁺ + 2SO₄^2- + 8H₂O
Reaksiyani bajarishda Cu²⁺ tuzining 2-3 tomchi eritmasiga 1-2 tomchi NH₄OH eritmasi qo'shiladi. Gidroksid tuz cho'kmasi hosil bo'lgach, cho'kma eriguncha NH₄OH qo'shib boriladi.
3. Natriy yoki kaliy karbonat mis ioni bilan asosli tuzning nitrat kislota va ammiakda eriydigan yashil Cu₂(OH)₂CO₃ yoki ko'k 2CuCO₃•Cu(OH)₂ cho'kmasi hosil qiladi:
2Cu²⁺ + CO₃^2-+ 2H₂O→ Cu₂(OH)₂CO₃↓ + 2H⁺
3Cu²⁺ + 2CO₃^2- + 2H₂O→ 2CuCO₃•Cu(OH)₂↓+ 2H⁺