Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

2. Fuksinsulfit kislota. Tekshiriladigan eritmani soat oynasiga tomizib, unga xrom angidridining suvdagi 25 % li eritmasidan 5 tomchi qo`shilsa, sovuq sharoitda bromid oksidlanadi:
6Br<sup>-</sup> + 2CrO<sub>3</sub> + 12H<sup>+</sup>→ 3Br<sub>2</sub> + 2Cr<sup>3+</sup> + 6H<sub>2</sub>O
Ikkinchi soat oynasiga
Na<sub>2</sub>SO<sub>3</sub> + 2HC1 →H<sub>2</sub>SO<sub>3</sub> + 2NaCl
reaksiya natijasida olingan H<sub>2</sub>SO<sub>3</sub>ta'siridan rangsizlantirilgan fuksin eritmasi bilan ho`llangan filtr qog`ozini berkitib, birinchi soat oynasi ustiga qoplanganda Br<sub>2</sub> bug`lari ta'sirida ko`k-binafsha rang paydo bo`ladi. Ushbu reaksiya uy haroratida o`tkazilishi kerak, chunki xlorid ioni ishtirok etganda hatto suv hammomida ozgina qizdirganda ham fuksinsulfit kislotali qog`ozni ranglantiradigan xromil xlorid hosil bo`ladi. Reaksiya sekin kechganda, so`nggi xulosa 10-15 daqiqa o`tgach qilinishi kerak.
Yodid anionining reaksiyalari
J ioni kuchli HJ kislotaning anioni bo`lib, eritmalarda rangsizdir. Uning AgJ, PbJ₂, Hg₂J₂, HgJ₂, CuJ va BiJ₃ birikmalari suvda erimaydi. Yodid ioni bromid va ayniqsa, xlorid ionidan kuchli qaytaruvchi. U xlor, brom, KMnO₄, K₂Cr₂O₇, HNO₃, HNO₂, Cu²⁺, Fe³⁺ va boshqa oksidlovchilar ta'sirida oson oksidlanadi. Shu moddalar bilan bo`ladigan reaksiyalar yordamida yodid ionni topish va ajratish mumkin.
1. Kumush nitratning 4-5 tomchi eritmasi KJ ning 3-4 tomchi eritmasiga ta'sir ettirilsa, och sariq rangli suzmasimon AgJ cho`kma hosil bo`ladi:
AgNO₃ + KJ → AgJ↓ + KNO₃
Cho`kma faqat KCN va Na,S₂O₃ eritmasi va rux metali ta'sirida eriydi:
AgJ + 3Na,S₂O₃→Na₅[Ag(S₂O₃)₃] + NaJ
2AgJ + Zn → Zn²⁺ + 2J^- + 2AgJ