Ўрта махсус таълим вазирлиги

5.Пресснинг қисмларини монтаж ва демонтаж қиладиган кран ёки тали.
«Таянч» сўз ва иборалар.
шнек пресс, пресслаш, қовурма, валнинг тузилиши, ўрам, қайтарилиш коэфициенти. унумдорлик, зеер барабани, шнекли вал, кунжара, кран.
Такрорлаш учун саволлар.
1. Шнекли прессларнинг ишлаш назарий асосларини тушунтиринг.
2. Прессларнинг турлари тўғрисида маълумот беринг.
3. Шнекли пресснинг унумдорлигини аниқлаш тенгламасини ёзинг.
4. Зеер камералари неча босқилардан иборат?
5. Зеер камерасида босимни хосил қилиш қандай бажарилади?
6. Кунжара қалинлиги қандай механизм орқали бошқарилади?


8-маъруза
Мойни бирламчи тозалаш курилмалари.


Режа:Мойдаги йулдош аралашмалар ва ёт моддалар тавсифи. Мойни бирламчи тозалаш қурилмалари: қуйка ажратгичлар, вибрацияланадиган элак тугрисида маълумотлар. Ромли фильтр пресслар.
Ёғлар таркибидаги ёт моддалар.Экстракция ва форпресдан чиққан ўсимлик ёғлари таркибида глицериддан ташқари хар ил ёт моддалар механик аралашмалар мавжуд бўлади. Механик аралашмалар: булар кунжарани қаттиқ кичикроқ бўлаклари. Юқори сифатли ёғ олиш учун уларни яхшлаб шу бегона ралашмаларда тозалаш керак. Биринчи тозалашда механик аралашмалардан тозаланади, кейин рафинация (яъни оқлаш, тозалаш) қилинади.
Механик аралашмалар. –Буларга мезга ва кунжарани кичик заррачалари киради. Уларни ўлчамлари бир неча мм дан то 2-4 мкм –гача бўлиши мумкин. Ёғда 2-10% гача бўлади. Бу (моддалар) заррачаларни зичлиги 1100-1400 уг/м³. Аралашмани миқдори ёғни тури, уруғни сифатига, пресслаш усулига боғлиқ бўлади.
Хамрох моддалар.
1. Фосфотидлар.
2. Мумга ўхшаш моддалар. Юқори молекулали бир атомли спиртларни ёғ кисоталари билан хосил қилган эфирдир. Ундан ташқари стерол, стерид, тактон ва шунга ўхшаш моддалар аралашмасидир. Мум совутилганда эриши йўқолади, майда заррачаларга ўхшаб ёғни тиниқлигини йўқотади, чифатини бузади.
3. Эркин ёғ кислоталар – ишқор билан қайта ишланганда ёғ таркибидан ажралиб чиқади.
4. Пигментлар, ёғларда каротин, ксантофилл турдаги пигментлар учрайди, балар экстракция эритмаларида яхши эрийди.
5. Стерол ва токофкроллар.