|
2.2-жадвал
Ўзбекистон Республикасида меҳнат ресурслари ҳисобот баланси, (минг киши)
Кўрсаткичлар
|
1991 й.
|
2010 й.
|
2014 й.
|
2015 й.
|
2021 й.
|
1991- 2021 й.й.да ўсиш, %
|
Иқтисодий фаол аҳоли
|
8583,9
|
12286,0
|
13505,4
|
13767,7
|
14876,4
|
170,6
|
Жами иш билан бандлар
|
8254,6
|
11627,8
|
12818,4
|
13058,3
|
13541,1
|
164,0
|
Шундан:
|
|
|
|
|
|
|
Иқтисодиётнинг расмий секторида
|
6864,0
|
7496,6
|
7755,7
|
7849,2
|
5712,1
|
-26,8
|
Иқтисодиётнинг норасмий секторида
|
1390,6
|
3842,0
|
3989,1
|
4207,8
|
7828,9
|
5,6 марта
|
Республикадан ташқарида ишлаш учун кетганлар
|
155,3
|
289,2
|
1073,6
|
1001,3
|
2460,7
|
15,8 марта
|
Ишга жойлашишга муҳтож шахслар
|
329,3
|
658,2
|
687,0
|
709,4
|
1335,3
|
4 марта
|
Ишсизлик даражаси, %
|
3,8
|
5,4
|
5,1
|
5,2
|
9,0
|
2,4 марта
|
Иқтисодий нофаол аҳоли
|
1629,3
|
4424,9
|
4542,6
|
4508,4
|
4131,4
|
2,4 марта
|
Жами меҳнат ресурслари
|
10213,2
|
16504,2
|
18048,0
|
18276,1
|
19007,8
|
186,1
|
Мустақиллик йилларида саноатнинг замонавий тармоқлари ривожланиши натижасида унда банд бўлганлар ҳиссаси 2021 йилда 2005 йилга нисбатан, 134,4 %га ошган. Қишлоқ хўжалигидаги таркибий ислоҳотлар натижасида ҳамда қишлоқ жойларда ноқишлоқ хўжалиги соҳасида бандларнинг мунтазам равишда ўсиб бориши натижасида, тармоқда бандларнинг ҳиссаси (2005-2021 йилларда – 119,4 %) нисбатан паст суръатларда ўсган (2.2-жадвал). Мамлакатимиз иқтисодиёт соҳалари ва тармоқларида банд аҳоли таркибини ўзгаришнинг таҳлилий маълумотларига кўра, 2021 йилда жами иш билан бандлар 13541,1 минг кишини ташкил этган ҳолда, бу кўрсаткич 2005 йилга нисбатан 132,8 %га ошган.
Республикамизда савдо ва хизмат кўрсатиш соҳасида бандларнинг улуши 1991 йилга нисбатан 3 марта ошган. Шу билан бирга, юқори ўсиш суръатлари қурилиш (178,4 %), ташиш ва сақлаш (161,7 %), саноатда (152,9%), таълимда (144,2 %) кузатилган.
2.3-жадвал
Ўзбекистон Республикасида иқтисодиёт соҳа ва тармоқларида банд аҳоли сони, (минг киши)
№
|
Кўрсаткичлар
|
Йиллар
|
1991 й.
|
1995 й.
|
2000 й.
|
2005 й.
|
2010 й.
|
2021 й.
|
2005-
2021 й.й.да ўсиш,
%
|
|
Жами бандлар
|
8255
|
8449,2
|
8983
|
10196,3
|
11628,4
|
13541,1
|
132,8
|
|
Шу жумладан: иқтисодий фаолият турлари бўйича
|
1.
|
Қишлоқ хўжалиги, ўрмончилик ва балиқчилик
|
3456,8
|
3484,7
|
3093
|
2967,4
|
3127,5
|
3543,3
|
119,4
|
2.
|
Саноат
|
1179,4
|
1093,2
|
1145
|
1347,5
|
1605,7
|
1810,9
|
134,4
|
3.
|
Қурилиш
|
675,8
|
538,1
|
676
|
848,5
|
1033,7
|
1324,6
|
156,1
|
4.
|
Савдо
|
464,2
|
705,1
|
754
|
903,9
|
1236,6
|
1436,4
|
158,9
|
5.
|
Ташиш ва сақлаш
|
399
|
347,5
|
382
|
488,1
|
509,9
|
645,5
|
132,2
|
6.
|
Таълим
|
770,7
|
721,2
|
784,4
|
948,1
|
1102
|
1133,2
|
119,5
|
7.
|
Соғлиқни сақлаш ва ижтимоий таъминот
|
488
|
487,1
|
587
|
596,2
|
596,2
|
616,7
|
103,4
|
8.
|
Бошқа фаолиятлар
|
821,1
|
1072,3
|
1561,6
|
2096,6
|
2416,8
|
3030,5
|
144,5
|
Қишлоқ жойларида иш билан банд бўлган аҳолининг олий ва ўрта махсус маълумотлилари таркибида сезиларли ўзгаришлар юз берди, хусусан 1991 йилда иш билан банд бўлган аҳоли таркибидаги олий ва ўрта махсус маълумотлилар миқдори корхона ва ташкилотларда ёлланиб ишловчиларнинг мос равишда 25,6 % ва 28,1 %ини ташкил этган бўлса, 2021 йилга келиб, бу кўрсаткичлар мос ҳолда 32,8 % ва 42,0 %га ўзгарган. Бундай ўзгариш республикамизнинг деярли барча вилоятларига хос. Бу эса, ўз навбатида республикамизда иш билан банд аҳолининг сўнгги йилларда таълим даражаси ошганлигини билдиради.
Шу билан бирга, иш билан банд бўлган аҳоли таркибидаги ўрта ва тугалланмаган ўрта маълумотлилар улуши бу даврларда 46,3 %дан 25,2 %га камайди. Бунинг сабаби эса, таълим тизимида мажбурий умумий ўрта ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг тўлиқ қамраб олинганлиги билан изоҳланади (2.4-жадвал).
2.4-жадвал
Ўзбекистон Республикаси корхона ва ташкилотларида ёлланиб ишловчиларнинг маълумот даражаси бўйича тақсимланиши, % да
№
|
Кўрсаткичлар
|
1991
|
2001
|
2005
|
2010
|
2011
|
2013
|
2021
|
1991-2021 й.й.да ўзгариш (+;-)
|
1
|
Олий, ўрта-махсус, ўрта ва бошланғич маълумотли ишловчи аҳоли
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
-
|
2
|
Шу жумладан:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
олий маълумотли
|
25,6
|
27,5
|
28,3
|
31,6
|
32,0
|
32,3
|
32,8
|
+7,0
|
4
|
ўрта махсус маълумотли
|
28,1
|
29,7
|
31,6
|
38,9
|
39,1
|
41,6
|
42,0
|
+13,9
|
5
|
ўрта ва тугалланмаган ўрта маълумотли
|
46,3
|
42,8
|
40,1
|
29,5
|
28,9
|
26,1
|
25,2
|
-20,9
|
Мустақиллик йилларида республикамиз ижтимоий-иқтисодий соҳада салмоқли ютуқларни қўлга киритди:
Миллий валютамиз барқарорлиги тобора ўсиб бораётганолтин-валюта захираси (ОВЗ) билан мустаҳкамланмоқда. 2021 йилнинг 1 март ҳолатига ОВЗ 28,1 млрд. АҚШ долларни ташкил қилди;
Ўзбекистон Республикасининг жами давлат ташқи қарзибугунги кунда ЯИМнинг 19,8 фоизидан ошмайди, ички қарзлари эса мавжуд эмас.
2002 йилдан бери бюджет камомади ЯИМнинг 1 фоизиданошмаган бўлса, 2005-2017 йилларда профицит билан ижро этилди, 2018 йилда эса камомад 0,8 фоизни ташкил қилди.
Реал ЯИМнинг ўсиш даражаси 2015 йилда – 7,9 фоиз, 2016йилда – 6,0 фоиз, 2017 йилда 4,5 фоиз ва 2018 йилда 5.1 фоизни ташкил этди.
2018 йилда ЯИМ таркибида нодавлат секторининг улуши 84фоиз бўлиб, улгуржи ва чакана савдо ҳамда қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг эса қарийб 100 фоизи нодавлат сектори томонидан ишлаб чиқарилмоқда;
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ЯИМдаги улуши1991 йилда 1,5 фоизни ташкил этган бўлса, 2018 йилда 59,4 фоизга етди;
Хизмат кўрсатиш секторининг ЯИМдаги улуши 1991 йилда16,3 фоиздан 2017 йилда 35.6 фоизга ўсди;
1991-2018 йиллар мобайнида ЯИМда саноат улуши 2,4баробар, яъни 11 фоиздан 26,3 фоизга ўсди;
1991 йилда экспорт таркибининг қарийб 90 фоизини хомашёмаҳсулотлари ташкил этган бўлса, ҳозирги кунда ушбу улушни қарийб 60 фоизгача қисқартиришга эришилди.
Do'stlaringiz bilan baham: |
