Ўрта ма кта бни нг 10- 11- синфлари учун дарслик



Download 7,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet106/151
Sana28.05.2022
Hajmi7,75 Mb.
#614080
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   151
Bog'liq
True (1)

50. Уруғламиш
Уруғланиш (оталаниш ) урғочи ва эркак гаметаларининг — хромосома- 
лар гаплоид тўплам ига эга бўлган хужайраларнинг бир-бирига қўш илиш
п р о ие ссид и р ^И Уруғланган тухум ҳуж айра зигота деб а т а л а д и В Н Зиго- 
та диплоид булади, чунки у иккита гаплоид гаметанинг қ ў ш и л и ш ^ т о т и ж а - 
снда юэага качади.
Зигота ядросида хромосомаларнинг хаммаси яна жуф т бўлиб қолади; 
ҳар бир жуф т гомологик хромосоманинг биттаси ота, нккннчиси она хро 
мосомасн бўлади. Д ем ак, уруғланиш вақтида органиэмлар ҳар бнр турининг 
соматик хужайралари учун характерли бўлган хромосомаларнинг диплоид 
тўплами тикланади.
ШтШл
хро- 
мосвмдли слар 
мвтоаоид туму 
хумвбрй юаигд 
4пишгаи
Слармвтааоид 
тулум қужлй- 
рага ўтгаи
С ларматозоид билан 
тудум жужаира ядрола- 
ри б ир-бирига қўш и- 
лвди; мромосома- 
лар «нв диллоид сонда 
бўлиб 
целлд*
Бириичи 
бўли- 
ниш матафаэаси, 
имии ҳисса иўла- 
йиб оггдн қр о м о - 
сом аиинг қар бир 
нимтаси циэ қу- 
жайрага 
ўтади
94. Қ а й а о н я а р л а т у х т м қ у ж а й р а н н н г у р у т л а н и ш и
ва 
д а стл а б и и м а й д а л а н и ш и н м н г к а т м а - 
иат м ала д н ган б о с қ и ч л а р и .
ром осом алар- 
нииг имин қисса нў 
пвймши
95. Епмр
врдд кўш алоц уруғланмш, 
I
Уругнуртаи
Икии гаплоид 
қуж айра б ирга қўшил- 
ганидан ивйин эмбрион 
«алтаснда қосил бўлган 
м аркаэий диплоид 
қум айра
Э н д о с п е р м
www.ziyouz.com kutubxonasi


У р уғл а м и ш
183
Уруғланишдац кейин теэ Орада Д Н К сннтези ўтади, хромосомалар икки 
ҳисса кўпайиб, зигота ядросининг бирннчи бўлиниши бошланади, бу бўли- 
ниш митоз йўли билан юзага чикади ва эмбрион, яъни янги органиэм мур- 
та к ривожлана бошланишидан иборат бўлади.
Ўсимликларда урғочи ва эркак гаметаларининг ривожланиши ва уруғ- 
ланиш худди ҳайвонлардагидаги каби урғочи ва эркак жинсий органлари- 
да ўтади.
Е пик уруғли ўсимликлар {гулли ўсимликлар) да уруғланиш ва уруғнинг 
ривожланиш процессинн кўриб чиқайлик. (Ботаннка курсидан гулнинг тузи- 
лиши ва функцияларини эсланг.) Гулда споралар ҳосил бўлади (жинссиэ 
кўпа й и ш ), гаметалар юзага келади (ж инсий процесс), уруғланиш рўй бера- 
ди, натнжада уруғ ва мева шаклланади.
Елиқ уруғли ўсимлнкларда эркак гаметалари кам ҳаракат бўлади ва 
спермийлар деб аталади ЙЙВ Тухум ҳужайра ҳаракатланмайди ва у уруғ- 
к-уртакда ж ойлаш ган м у ) ^ Я халтасида ҳосил бўлади Я И М у р т а к халтасн- 
да гаплоид тухум ҳужанрадан таш кари у р у ғл а н и ш д ^ п ш т и р о к этадиган 
ва муртак халтаси марказида ётадиган битта диплоид ҳужайра ва бир неча 
бош қа гаплонд ҳужайралар бўлади.
Спермийлар чангдонларда бўладиган чангчиларда ривожланадн. Чанг 
найчаси ёрдамида спермийлар уруғланиш процесси борадиган муртак хал 
тасига ўтади н я н Чанг найчасида иккита спермий бўлади. Чанг найчаси мур- 
так х а л та си г^Ч ^р га н и д а спермийларнинг бири тухум ҳужайра билан кў - 
шилиб, диплоид эигота ҳосил килади, ундан муртак ривожланиб боради. 
И ккинчи слермий марказий днплоид ҳужайра бнлан кўш илади ва натижада 
ядроси триплоид, яъни учта хромосома тўпламига эга бўлган ядроли янги 
ҳужайра бунёдга келади Ундан ур уғ эндосперми пайдо бўлади. Е п ик уруғ- 
лиларнинг триплоид эндосперми ривожланиб бораётган муртак учун запас 
озик материалидир. Бундан таш кари, у ота ва оиа организмларнинг ирс.ий 
белгиларини ўзига ж о килган бўлади.
Партеногенез — уруғланм аган тухумдан органиэмнинг ривожланиш и. 
Партеногенез табиатда кўпгина ўсимлик ва ҳайвонлар турларида учрайди. 
М асалан, ўсимликлар орасида у к о ки ў т ва бош ка ўтларда маълум. Хайвон- 
лар ўртасида партеногенез коловраткалар, ш ўртак сувларда яшайдиган 
артемия кискичбакалар , чучук сувларда яшайдиган мўйловдор қисқичба 
қа дафнняларда, ўсимлик битлари, асалариларда кенг таркалган. Асалари 
оиласи ичида эркак асалари (трутень) партогекез йўли билан кўпаяди
Т урли ўсимликлар к ў ш ур уғл а ни ш ин инг мохияти мимада? 
^

Download 7,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   151




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish