Ro’zmetova komila ning “Makroiqtisodiyot va mikroiqtisodiyot” fanidan bajargan mustaqil ishi fan

Shakl 5.2. Iqtisodiy o'sish va biznes aylanishi

Tabiiy ishsizlik darajasi vaqt o'tishi bilan o'zgarib turadi. Shunday qilib, bizning mamlakatimizda 60-yillarning boshlarida. bu ishchi kuchining 4 foizini tashkil etdi va hozirgi vaqtda 6–7 foizni tashkil etadi. Tabiiy ishsizlik darajasi ko'payishining sababi, odamlar ishsiz bo'lganida ish topish uchun vaqtning ko'payishi, bu birinchi navbatda, to'lovlarning oshishi   ikkinchidan, ishsizlik bo'yicha nafaqa to'lov muddati davomiyligining oshishi   ushbu imtiyozlardan, uchinchidan, ayollar ulushining ko'payishi   ishchi kuchida, to'rtinchidan, yoshlar ulushining ortishi   mehnat bozorida. Birinchi ikkita omil uzoqroq vaqtga ish qidirishga imkon beradi. Ishchi kuchining jinsi va yosh tarkibi o'zgarishini bildiruvchi oxirgi ikki omil mehnat bozorida birinchi bo'lib paydo bo'lgan va ish qidirayotgan odamlar sonining ko'payishiga ta'sir ko'rsatmoqda va natijada ishsizlar sonining ko'payishi, mehnat bozorida raqobatning kuchayishi va ish topish muddatini uzayishi.

Shunday qilib, tabiiy   ishsizlik iqtisodiyotning normal, barqaror holatida kuzatiladi. Ushbu sath atrofida tebranishlar haqiqiy   ishsizlik darajasi. Bu bom davridagi tabiiy darajadan past (5.2-rasmdagi A nuqta) va turg'unlik davrida tabiiy darajadan yuqori (D nuqtasi). Ishsizlikning haqiqiy va tabiiy darajalari o'rtasidagi farqga teng bo'lgan ishsizlikning kattaligi uning uchinchi, tsiklik turidir.

3. Tsiklik ishsizlik.   Ishsizlikning bu turi og'ishlar   iqtisodiy faoliyatning qisqa muddatli tebranishlari bilan bog'liq bo'lgan ishsizlikning tabiiy darajasidan. Tsiklik ishsizlik - bu sabab bo'lgan ishsizlik turg'unlik   Haqiqiy yalpi ichki mahsulot potentsialdan past bo'lganda iqtisodiyotdagi pasayish. Bu shuni anglatadiki, iqtisodiyotda resurslarning etishmasligi mavjud va ishsizlik darajasi tabiiy darajadan yuqori (5.2-rasmdagi D nuqta). Zamonaviy sharoitda davriy ishsizlikning mavjudligi iqtisodiyotdagi yalpi xarajatlarning etishmasligi (yalpi talabning pastligi) va yalpi taklifning qisqarishi bilan bog'liq.

Haqiqiy ishsizlik darajasi   ishsizlarning umumiy soniga (ishqalanish + tizimli + tsiklik) ishchi kuchining foiziga yoki ishsizlikning barcha turlarining yig'indisi sifatida hisoblanadi: