Ro`yxatga olindi: №

AMALIYOT DARSI UCHUN TOPSHIRIQLAR
eting.
eting.
Nazorat savollari
1. Korporativ birlashmalarning asosiy turlarini sanab o‘ting.
2. Korporativ birlashmalarning har bir turi bo‘yicha eng asosiy jihatni qayd
3. Kartel va konglomeratning amal qilish mexazimi haqida fikringizni bayon
4. Xoldinglar faoliyat mexanizmi haqida nimalarni bilasiz?
5. Ma’muriy va sof xoldinglarning o‘zaro o‘xshash va farqli jihatlarini
ko‘rsating.
6. Respublikamizda faoliyat ko‘rsatayotgan xoldinglarga misol keltiring va 
ular tarkibida aksiyadorlik jamiyatlarini sanab o‘ting.
7. Moliyaviy xoldinglar faoliyat mexanizmi xususida fikringizni bildiring.
8. Xolding kompaniyalarda korporativ boshqaruv mexanizmi tashkiliy 
jihatlari.
9. Xoldinglar tashkil etish orqali davlat mulkini boshqarishning afzalliklari.
Testlar
1. Bir kompaniya boshqa bir kompaniya ustidan nazorat o‘rnatsa va o‘zini
ushbu kompaniyaning yangi egasi deb e’lon qilsa, bunday moliyaviy operatsiya
nima deb ataladi?
a) qo‘shib olish;
b) ajralib chiqish;
c) qo‘shib yuborish;
d) bo‘linish.
2. Ikki yoki undan ortiq kompaniyalar asosida yangi kompaniya vujudga 
kelishi nima deb ataladi?
a) korporativ birlashish;
b) korporativ bo‘linish;
c) konglomerat qo‘shilish;
d) xoldinglar.
3. Bitta tarmoqda faoliyat ko‘rsatuvchi kompaniyalarning o‘zaro birlashishi 
yoki qo‘shib olinish holatlari qanday birlashish hisoblanadi?
a) gorizontal birlashish;
b) milliy birlashish;
c) xalqaro birlashuv;
d) vertikal birlashuv.
4. Qanday kompaniyalar xolding kompaniyalar hisoblanadi?

---

a) boshqa kompaniyaning ovoz beruvchi aksiyalari yirik paketiga ega 
kompaniya;
b) kompaniyadan alohida ajralib chiqqan kompaniyalar;
c) chet elda vakolatxona yoki filiallari tashkil etilgan kompaniyalar;
d) oltin aksiya amaliyoti joriy etilgan kompaniyalar.
5. Bir xil tarmoqda faoliyat ko‘rsatuvchi kompaniyalarning o‘zaro
birlashishining raqobat muhitiga ta’sirini qanday baholash mumkin?
a) oshkora yoki yashirin tarzda raqobatni chetlab o‘tish va monopoliyaga 
erishish imkoniyatini yaratadi;
b) raqobat muhitiga hech qanday ta’sir ko‘rsatmaydi;
c) sog‘lom raqobat muhitida o‘zaro birlashishlarga yo‘l qo‘yilmaydi;
d) bozor iqtisodiyoti sharoitida korporativ birlashishlarning raqobatga va 
monopoliyaga hech qanday daxli yo‘q.
6. O‘zbekiston   amaliyotiga   ko‘ra   tovar   bozorida   faoliyat   ko‘rsatuvchi
yuridik shaxslarning o‘zaro birlashuviga qanday holatlarda monopoliyaga qarshi
organ roziligi talab etiladi?
a) oxirgi kalendar yilda tovarlarni sotishdan olgan jami tushumi eng kam 
oylik ish haqining yuz ming baravari miqdoridan ortiq bo‘lsa;
b) ishtirok etayotgan shaxslar aktivlarining jami balans qiymati 450 million 
AQSh dollaridan ortiq bo‘lsa;
c) ishtirok etayotganlar aktivlarining jami balans qiymati eng kam oylik ish 
haqining ellik ming baravari miqdoridan ortiq bo‘lsa
d) ishtirok etayotgan shaxslar aktivlarining jami balans qiymati 25 million 
AQSh dollaridan ortiq bo‘lsa.
7. O‘zbekiston amaliyotiga ko‘ra tijorat banklarining o‘zaro birlashuviga 
qanday holatlarda monopoliyaga qarshi organ roziligi talab etiladi?
a) o‘zaro birlashayotgan banklar aktivlarining jami balans qiymati 450 
million AQSh dollaridan ortiq bo‘lsa;
b) ishtirok etayotgan shaxslar aktivlarining jami balans qiymati 25 million 
AQSh dollaridan ortiq bo‘lsa;
c) bitim qatnashchilaridan biri moliya bozorida ustun mavqeini egallab 
turgan bo‘lmasa;
d) O‘zbekiston amaliyotiga ko‘ra tijorat banklarining o‘zaro birlashuviga 
yo‘l qo‘yilmaydi.
8. Xo‘jalik birlashmalarining asosiy shakllari keltirilgan javobni belgilang.
a) xolding, moliya-sanoat guruhlari, kontsernlar, kontsortsiumlar, sindikat, 
kartel;
b) mas’uliyati cheklangan jamiyatlar, qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar, 
aksiyadorlik jamiyatlari;
c) qo‘shma korxonalar, unitar korxonalar, davlat korxonalari;

---

d) o‘rtoqlik korxonalari, qo‘shimcha ma’uliyatli jamiyatlar, xususiy
korxonalar.
9. Xolding tarkibidagi sho‘’ba korxonalar umumiy yig‘ilishida qaror qabul 
qilinishidagi alohida jihatni belgilang.
a) xolding kompaniyasi aksiyalar nazorat paketi orqali hal qiluvchi ovozga 
ega hisoblanadi;
b) aksiyadorlar umumiy yig‘ilishida qarorlar   davlat vakili tomonidan
mustaqil qabul qilinadi;
c) qaror qabul qilinishidan oldin xolding kompaniya xulosasi eshitiladi;
d) xolding tarkibidagi sho‘’ba korxonalar umumiy yig‘ilishida qaror qabul 
qilinishidagi alohida jihat mavjud emas.
10. Real sektor va moliyaviy sektor kompaniyalari bir-birining aksiyalariga
o‘zaro   egalik   qilishi   hamda   birgalikdagi   boshqaruv   amalga   oshirilishi
belgilanadigan korporativ birlashma turi keltirilgan javobni belgilang.
a) moliya-sanoat guruhi;
b) sindikat;
c) kartel;
d) transmilliy kompaniya.
11. Mustaqil   korporativ   tuzilmalarning   vaqtinchalik   birlashmasi   bo‘lib,
sanoat,   moliya-kredit,   transport,   savdo   (markenting),   loyihalash   va   boshqa
tashkilotlarning yirik loyihalarni amalga oshirish maqsadidagi birlashuvini nazarda
tutuvchi korporativ birlashma turi qaysi javobda berilgan?
a) kontsortsium;
b) sindikat;
c) moliya-sanoat guruhi;
d) kartel.
12. Ishlab   chiqarish   (xizmat   ko‘rsatish)   hajmi,   tovarlar   (xizmatlar)   narxi,
savdo shartlari, bozorlarni cheklash masalalari bo‘yicha kelishib olish maqsadida
faoliyat   yo‘nalishi   bo‘yicha   bir-biriga   yaqin   bo‘lgan   mustaqil   xo‘jalik
sub’ektlarining birlashmasi qanday nomlanadi?
a) kartel;
b) moliya-sanoat guruhi;
c) sindikat;
d) kontsortsium.