99
уриштириши… йўқ, менинг аҳволимга
тушмагандан кейин, шу аҳволнинг
нақадар фараҳбахш эканини ҳам билолмайсиз.
Энди мен сизга қизнинг ўзини таърифлай. Ҳу олдинроқ айтган эдим,
чиройли қиз. Юз бичими бежирим, қошлари ҳам ингичка тизилган,
қалдирғочнинг қанотидай, гапирганда учаман дейди, айниқса, бурунчасининг
ингичка сайқали ҳалиги мумтоз эллин андазасига мос тушади, даштлик,
саҳройироқ одамлар бундай қизларни албатта тоғликка тақайдилар,
ҳақиқатан ҳам тоғу тошларда дингиллаб чопиб юрадиган оҳуга ўхшайди,
тикилиб қарасангиз, ундан ҳам гўзалроқ. Пешана, қош, бурун, ияк, яъни
сақоққа тангрининг ўзи тарашлаб, жило берган. Қадди-қоматининг адл
сурхдек чиройлилиги ўтирганда ҳам қараган одамнинг юрагини энтиктириб
юборади. Ҳа, бу
ерда хизматкорлик иши, бўйнию оёқ-қўлларига боғланган
занжир, яна доимий, бетиним хавотир, ҳамма-ҳаммаси биргалашиб ҳам
йўқота олмаган, икки қошининг ўртасидаги, табиийми, ё кейин ясалганми,
мошдек кўкиш холининг тагидан ҳам шу ўлмас чирой мўралаб туради. Яна
бу ҳуркак, ўт чақнаган нигоҳлар! Одам бу қизга қараган сари сулувликнинг
янги-янги қирраларини топаверади. Яна ёнида ўтирганда бир
еридан ушлаб
турмасангиз, сакраб қочиб кетадигандек туюлаверади-да, одамнинг қўли ўз-
ўзидан унга интилади. қўл ўзига, яъни эгасига бўйсунмай, қиз боланинг
сочигами, юзигами тегингиси келаверса, жуда ғалати аҳволга тушар экансиз.
Менга нима бўляпти ўзи, дейман.
Лекин кўнглимга ёмон бир қутқу хавотир ҳам ин қуриб олди: мен
туфайли бу қиз мусибатга учрамаса! Шундан қўрқдим. Яна қўрқинчли жойи
шунда эдики, шундай-шундай қилдим, деб холдор ғулийнинг маҳкамасига
қизнинг ўзи бориб иқрор ҳам бўлуви мумкин эди. Ҳа, буларда тўғрисўзлик,
ҳалоллик оғишмайдиган бир мустаҳкам бурч! Ҳамма нарса кузатилгандан
бошқа иложлари ҳам қолмайди-да.
Бу қизга қандай ёрдам берсам экан деган ташвиш ўй-хаёлимни чулғаб
олиб, телевизор кўрганимда ҳам, кутубхонада ўтирганимда ҳам калламни
100
тарк этмади. Устига-устак, қиз қаерга кирсам, ўша ерга чой кўтариб киради;
чойи ҳам бирам мазали! Ўзи чойни яхши кўраман-у, лекин ҳеч бунақасини
ичмагандекман, унинг қўли шунақа ширин. Мен тўғри кўнгилда айтяпман.
Сиз бошқа хаёлга борманг яна. Айтдим-ку, бу ерда мени ишқий
саргузаштлар, муҳаббат
савдоси эмас, бизникига ўхшамаган ҳаёт
қизиқтиради. Ҳали билмайман, ўзимнинг бошимга нималар тушади. Балки
қизнинг менга кўрсатаётган меҳрибонлигида ҳам бир нарса бордир, бу
ҳуркак нигоҳлар, бу тотли чойлар бежизга эмасдир деб, бўшашаётган
имонимни маҳкам ушлаб қолишга уриняпман.
Бир куним энди занжирбанд
қиз билан гап-сўзга қолиш эди. Қизга қўлимни тегизгим келяпти, деганда ҳам
хаёлимдаги гапни айтдим, асли тегинганим ҳам йўқ, бу бир яширин ёввойи
истак эди, холос. Ва, албатта, таскин бергим келди, бу ҳам унинг ўзи
овутишимни жуда-жуда истаб тургани учун. Шуни ўйлаб туриб, энди унга
жуда тикилиб қарамасликка қарор қилдим. Бечорани бўлмайдиган нарсага
умидлантириб нима керак дедим. Албатта, сиз ўйлашингиз мумкин, ёш одам,
дам олиш уйида, хизматида бир сулув қиз амрига мунтазир,
нима деса,
муҳайё қилиб турибди, наҳотки, а.. балки, а… Тўғри, ҳар нарса бўлиши
мумкин. Сизни тушуниб турибман, лекин, айтдим-ку, нима қизиғи бор, буни
ҳамма билади. Демоқчиманки, керакли нарсалардан гаплашайлик. Энг
асосийси - қизнинг менга бир-икки марта қарагани… балки хизмат қилиш
учун махсус қўйилгани учун менга қарашга, кўз уриштиришга ҳам истисно
тариқасида, алоҳида рухсат берилгандир, лекин шундай расмий кўрсатма
билан қараганда ҳам, нигоҳлари жуда чуқур маъноли, туб-тубида теран бир
меҳр нурланиб, одамнинг юрагини орзиқтириб юборар эди. Фақат шу
занжири… қандай айтсам, раҳмимни келтирадими ё ғашимга тегадими,
ишқилиб, нимадир ўртада бир тўсиқ бўлиб туриб олган эди-да. Ёзувчи
дўстим ёзганидек оддий ҳирс эмас бу, ҳеч ким кўрмаган-билмаган юриш,
ҳали кўрасиз, сиз учун ҳам қизиқ, чунки аминман, ғулия, яна хизматчи қизга
дуч келмагансиз, у билан севишиб ҳам кўрмагансиз. Занжирли қизга сира
101
мойил бўлмаганман, қанақа
экан деб, шу ҳам одамни ўзига тортиб кетяпти
лекин.
