Rossiya imperiyasi Mavzu rejasi: Rus podsholigini vujudga kelishi. Rossiyaning Imperiyaga aylanishi

Zemstvo soborini 
chaqirdi. Keyinchalik bu sobor ishida shaharlarning 
savdogar (posad kishilar), shuningdek, davlatga qaram dehqonlardan (chernosot) 
ham saylangan vakillar qatnashadigan bo`ldi. 
Shu tariqa Rossiya tabaqaviy vakillik monarxiyasiga aylandi. 
Ivan IV Zemstvo soborida boyarlar hokimiyatini keskin qoraladi. Sobor yangi 
Sudebnik 
tuzish haqida qaror qabul qildi. Unga ko`ra, dvoryanlarning bundan 
buyon ayblari va nojo`ya qilmishlari uchun boyarnoiblar sudiga borishlari 
taqiqlandi. Dvoryanlardan ming nafariga Moskva uyezdidan yer-mulk ajratib 
beriladigan bo`ldi. Davlat lavozimlarini kelib chiqishining zodagonligiga qarab 
egallash tartibiga chek qo`yildi. 
Boyar-noiblarning o`zlari uchun aholidan yig`adigan soliqlari bekor qilindi. 
Joylarda boyar-noiblar boshqaruvi o`rniga mahalliy o`zini-o`zi boshqarish organlari 
tuzildi. Ularga dvoryanlar, posad va chernosotlar vakillari ham saylanishi huquqi 
berildi. Podsho hokimiyati endilikda ana shu tabaqa vakillariga tayanadigan bo`ldi. 

---

Oprichnina.
1565- yilda Ivan IV davlat yerlaridan katta qismini alohida shaxsiy mulkka 
aylantirdi. Bu mulk oprichnina deb ataldi. Boyarlaming yerlari ham oprichninaga 
qo`shib yuborila boshlandi. Oprichnina podsho yerlari deb atalib, ularga dvoryanlar 
joylashtirildi. Oprichnina yerlari ularga bo`lib berildi. Endi ular dvoryan 
oprichniklar deb atala boshlandi. Ivan IV bundan buyon boyarlarni Boyarlar 
dumasisiz o`zi sud qilishini va o`zi jazo belgilashini e'lon qildi. Davlatyerlarining 
oprichninagatortilmagan qismiga katta miqdorda soliq joriy etdi. Oprichnina o`z 
qo`shiniga ega edi. U podshoning o`z raqiblarini jazolash quroliga aylantirildi. 
Oprichniklar otlarining egarlariga it kallasi va supurgini osib olardilar. It kallasi 
ularning podshoga itdek sadoqatli ekanliklarini, supurgi esa har qanday sotqinlikni 
davlatdan supurib tashlashga ahd qilganliklarini anglatishini ko`z-ko`z qilishi kerak 
edi. 
Shu tariqa mamlakatda shafqatsiz terror, qatl va surgun davri boshlandi. Shuning 
uchun Ivan IV «Grozniy» («Dahshatli», «Qo`rqinchli») laqabi bilan atala boshlandi. 
Oprichnina
- podsho hokimiyati dushmanlarini qo`pol zo`rlik va terror vosilalari 
bilan bostirishga urinish siyosati edi. 
Oprichnina boyarlarga va feodal tarqoqlik qoldiqlariga kuchli zarba berdi. Ayni 
paytda oprichnina mamlakat xo`jaligiga katta talofat yetkazdi. o`n minglab 
dehqonlar va hunarmandlarni xarob qildi. 
Bu esa jamiyatning turli qatlamlarida oprichninadan norozilikni kuchaytirdi. 
Natijada Ivan IV oprichninani bekor qilishga majbur bo`ldi. Biroq mamlakatda 
terror, ayovsiz qatl davom etaverdi. Krepostnoylik tartiblari kuchaygandan-
kuchaydi. 
Tashqi siyosat
Rossiya bosqinchilik urushlari olib borish hisobiga sharqqa va janubga tomon 
kengayib bordi. Chunonchi, 1552- yilda Qozon, 1556- yilda Astraxan (Ashtarxon), 
1582- yilda esa Sibir xonliklari bosib olindi. Shu tariqa 1533- yilda 2,8 mln km ni 
tashkil etgan Rossiya hududi XVI asr oxiriga kelib endi 5,4 mln km ga yetdi.