Romtin qishloqlarini bino qildi, so‘ngra Faraxshiy qishlog‘iga asos

4.2.Arablarga qarshi qaratilgan xalq harakatlari 
Buxoro va uning atrofida 750 yilda abbosiylarga va Abu 
Muslimga qarshi qo‘zg‘olon boshlangan. Qo‘zg‘olonga asli 
arablardan bo‘lgan Sharik ibn Shayx al-Maxriy boshchilik qilgan. 
Harakat abbosiylar va ummaviylar o‘rtasidagi kurash natijasi ham edi. 
Narshaxiy ma’lumotlariga qaraganda, Sharikning tarafdorlari 
ichida hatto Buxoro amiri Abduljabbor ibn Shayb va Xorazm amiri 
Abdulmalik ibn Xuzayl kabi nufuzli kishilar ham bor edi, lekin bu ikki 
amir qo‘zg‘olonga rahbarlik rolini o‘ynamagan. 
Oradan ko‘p o‘tmay, 770-780-yillarda Movarounnahrda “oq 
kiyimliklar” ko‘zg‘oloni deb nom olgan Muqanna boshchiligidagi 
harakat keng yoyiladi. Harakatga Muqanna (Niqobdor) laqabi bilan 
mashhur bo‘lgan marvlik hunarmand Hoshim ibn Hakim rahbarlik 
qiladi. U Mazdak g‘oyalariga (ijtimoiy tenglikni, xususan er-zamin, 
boylik-zar, hokimiyat-zo‘r, ayollar-zanni teng ravishda taksimlash) 
asoslangan ijtimoiy tenglik va erkin hayotga da’vat etuvchi ta’limotni 
targ‘ib etib, paygambarlikni da’vo qilgani va Xuroson noibining 
xalifaga qarshi isyonida qatnashgani uchun xalifa Mansur tomonidan 
zindonga tashlangan edi. Zindondan qochib, 769-yil yana Marvga 
qaytib keladi va atrofiga tarafdorlarini to‘plab, arablar zulmiga va 
xukmronligiga 
karshi 
ko‘zg‘alishga 
da’vat 
qiladi 
va 
Movarounnahrning barcha viloyatlariga tashviqotchilarini yuboradi
2
.
1
Вамбери Ҳ. Бухоро ёхуд Мовароуннаҳр тарихи. –Тошкент: Ғафур-Ғулом номидаги 
Адабиёт ва санъат нашриёти, 1990. –Б.15.
2
Мирзақулов Б. Бухоро тарих зарварақларида. 1 китоб. –Тошкент: LESSON PRESS, 
2016. -Б.35.