Rivojlantirish instituti

17-rasm . 
D eta lla rn i yuvish v an n alari:
b
3
2
о -
p an jarali metall v a n n a ; / - v a n n a ,
2 -
q u v u r, 
3 -
nasos, 
4 -
isitish 
e le m e n tl a r i , 
5 -
p a n ja r a , 
6 -
b r a n d s p o y t, 
7 —
t o r tu v c h i z o n t; 
b —
m agn ito s trik siy ali 
u lt ra to v u s h y o r d a m id a to z a la sh vannasi:
/ - yuvish a ra la s h m a s i, 
2 -
t r a n s f o r ­
m a t o r ,
3 -
m agn ito s trik siy ali o ‘zgartkich.
kerak. Boshqa m ateriallardan tayyorlangan detallarni yuvish u c h u n
aralashm a tarkibi va 1 litr suvdagi uning m iqdori boshqacha b o ‘ladi. 
K ukun aralashm asi bilan yuvilgandan s o ‘ng k o rroziyaning oldini 
olish va u la rd a n kukun qoldiqlarini tozalash u c h u n detallar xuddi 
s hunday va n n a d a issiq suv bilan yuviladi. D etallar nisbatan yuqori 
h a ro ra td a yuviladi, s h u n in g u c h u n yuvilgan detal o ‘zi tez quriydi.
Detallarni yuvish ning yana bir usuli - to za lan a y o tg a n detal 
sirtlariga yuvish aralashm asi bilan b u g ‘ni bosim ostida birgalikda 
purkash d a n iborat. Y uvishning b u n d a y usuli sirtlari katta b o ‘lgan 
detallarni tozalashda juda qulay hisoblanadi. 100 dan 1600 sm 2 b o ‘lgan 
ifloslangan detal sirti 5-^30 sekundda, ju d a sifatli qilib tozalanadi. 
Tozalangan sirtlarni takror chayqash yoki yuvish talab etilmaydi.
Hozirgi vaqtda detal va uzellarni ultratovush yordam ida tozalash 
usuli keng tarqalgan. B un d a y usu l tozalash sifati va u n u m in i
oshiribgina q o lm a s d a n , balki m u ra k k a b k o 'rin ish d ag i detallarni 
yuvish im konini h a m beradi.
Ultratovush yordam ida tozalash usulining mohiyati quyidagicha. 
Yuvish suyuqligida yuqori chastotali te b ra n is h la r q o ‘zg‘atiladi. 
T e b ran ish la r t a ’sirida ifloslangan yuzaga m exanik t a ’sir etuvchi 
k a v ita tsio n s h a r c h a l a r , s h u n i n g d e k , hosil b o ‘la d ig a n z a rb a li 
toflqinlar ifloslik va m o y qatlam ini parchalaydi, shu bilan birga

---

parallel ravishda yuvish a ralashm asi bilan kimyoviy ham korligi 
hosil boNadi. 2 2 -ra sm , 
b
da m agnitostriksiyali o kzgartirgich bilan 
ultratovush y o rd a m id a tozalash v a n n a sin in g sxemasi keltirilgan.
Q u rilm a yuvish aralashm asi /, ultratovushli te b ra n ish lar trans- 
f o r m a to r i 2, m ag n ito s trik s iy a li o ‘z g a rtir g ic h
3
d a n tu z ilg a n . 
U ltratovush y o r d a m id a tozalash u c h u n v a n n a d a yuvish suyuqligi 
sifatida kukunlarning suvli aralashm asi, sirt aktivligini oshiradigan 
sintetik m o d d a la r va organik a ra la s h m a la rd a n foydalaniladi.
Baxtsiz h o d isa la r va y o n g ‘in sodir b o ‘lishining oldini olish 
u c h u n yuvish b o ‘lim ida texnika xavfsizligi qoidalariga q a t ’iy rioya 
qilish va y o n g ‘in xavfsizligiga d o ir tad b irla r o ‘tkazish zarurdir.