Rivojlantirish instituti j. J. Jalolov, I. A. Ahmedov, I. S. Hotamov korxona tashqi iqtisodiy

Jug‘rofiy belgilar ma’muriy chegaralanishni, yerning holatiga
qarab bo‘linishni, iqlimiy bo‘linishlarni o‘z ichiga oladi.
Masalan, xaridor qaysi ma’muriy-hududiy chegarada ko‘proq
joylashgan. Respublikamizda 13 ta hududiy bo‘linma bor. Bu
bo‘linmalar bir-biridan aholining zichligi, soni va ijtimoiy-
iqtisodiy darajasi bo‘yicha farq qiladi. Aholining ham sotib olish

---

1 7 4
imkoniyatlari har xil. Shuningdek, bu hududiy bo‘linmalar
yerning holatiga qarab ham bir necha guruhga bo‘linishi
mumkin. Masalan, serhosil, sersuv vodiylar, yangi o‘zlashtirilgan
yerlar, dasht, cho‘l, yarim cho‘l zonalari. Bu yerlar yana
aholisining ijtimoiy-iqtisodiy, turmush darajasidan farq qiladi.
Aholining zichligi ham vodiylarda yangi o‘zlashtirilgan dasht
zonalarga qaraganda yuqoriroq. Bu esa vodiylarda xaridorlarning
to‘planganlik darajasi yuqori ekanligini bildiradi. Xaridorlarni
segmentlarga bo‘lishda respublikamizda hisobga olinishi zarur
bo‘lgan belgilaridan yana biri aholining urbanizatsiya darajasidir.
Ya’ni hozirgi vaqtda respublika aholisining faqat 35 — 40
foizigina shaharlarda, qolgan 60—65 foizi qishloqlarda yashaydi.
Bu esa aholining tovarlarga bo‘lgan ehtiyojlarining xususiyatini
aniqlashga ta’sir qiladi.