Rivojlantirish institu ti


  Yangi  va  eng  yangi  davr  geografiyasining  asosiy  xususiyati


bet13/253
Sana16.07.2021
Hajmi
#120939
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   253
Bog'liq
2 5404569494171419775

4. 
Yangi  va  eng  yangi  davr  geografiyasining  asosiy  xususiyati 
XX  asrdagi  ilm iy-texnika  inqilobi  bilan  b o g iiq .  Tabiiy  geografiya 
rayonlar va kom ponentlarni o ‘rganish yo‘nalishlari b o ‘yicha rivojlana 
boshladi.
G eografik ilmiy tadqiqot institutlari va tashkilotlari tashkil topdi. 
Oliy  o ‘quv  y u rtlarid a  m alakali  geograflarni  tayyorlash  yaxshi  izga 
q o ‘yildi.  H am   qu ru q lik ,  h am   o k ean lard a  tizim li  ilm iy  tad q iq o tlar 
olib borildi.  N atijada fanning ilm iy-nazariy metodologiyasi va amaliy 
asoslari  b o ‘yicha  rejali  ishlar  olib  borish  yo ‘lga  q o ‘yildi.  M ustaqil 
0 ‘z b e k isto n   R e sp u b lik a sid a   ,,T a b ia t“  ilm iy  ta d q iq o t  m ark a zi, 
0 ‘zbekiston  R espublikasi  FA  q oshida ,,G eografiya“  b o ‘lim i,  barcha 
oliy o ‘quv yurtlarida geografiya fakultetining geograf olimlari geografiya 
fanining yangi tarm oqlari b o ‘yicha tadqiqot ishlarini olib bormoqdalar.
Ayni paytda ja h o n  geografiyasida geografiya predm eti to ‘g‘risida 
to ‘rtta fikr-m ulohazalar aytilm oqda:  1.  Yagona s o f geografiya mavjud 
va  u  ikki (tabiiy va iqtisodiy) tarm o q d an   iborat boMib,  tabiiy m uhitni 
oT ganadi.  0 ‘zbek geograflari  ham   shu  nuqtayi  nazarni  targ ‘ib etib, 
geografiya „tabiat va jam iy at  (inson) o ‘rtasidagi o ‘zaro m unosabatni 
o ‘rganadi“  deb  hisoblaydilar.  2.  Birlamchi s o f geografiya fa n i hozir 
yo 'qoldi,  uning tekshirish  obyektini tabiiy va ijtim oiy fanlar o ‘rgan- 
m oqda. Jum ladan,  hozir tabiiy geografiyaning obyektlari bo'lgan tabiiy 
k om p o n en tlarn i  — tog‘ jinsini geologiya, tu p ro q n i tuproqshunoslik, 
relyefni geomorfologiya.,  iqlim ni  iqlim shunoslik,  suvni gidrologiya, 
o ‘simlikni botanika, hayvonot olam ini zoologiya fanlari o ‘rganm oqda. 
X uddi shuningdek,  iqtisodiy geografiya fanining obyektini  iqtisodiyot 
fani  va  u n ing  tarm o q lari  tad q iq   etm o q d a.  Shu  bois  geografiya  o ‘z 
vazifasini bajarib b o ‘ldi va hozir fan tariqasida o ‘z -o ‘zidan y o ‘qoldi, 
degan fikm i tashviqot qilayotgan olim lar guruhi mavjud.  3.  Bir guruh 
o lim lar „haqiqiy s o f geografiya fa n i о ‘rnida о ‘Ikashunoslik fa n i paydo 
bo ‘ldi“, deb hisoblashm oqda.  Hozirgi geografiya o ‘z o ‘lkasining tabiati, 
aholisi va x o ‘jaligini o ‘rganish lozimligini targMb etm oqdalar. 4.  Hozir 
fa q a t  tabiiy geografiyagina  mavjudligini ta n   oladigan  o lim lar guruhi 
ham   bor.  U la r  ilm iy-texnika  inqilobi  paytida  iqtisodiy  geografiya


oldingi  o 'z   vazifasini  zam onaviy  tex n ik a  bilan  q u ro llan g an   iqtiso- 
diyotchi tadqiqotchilarga b o ‘shatib berdi.  Endilikda iqtisodiy geografik 
m u am m o larn i  m alakali  iqtisodchi  ilm iy -m eto d ik   asosda  yechishga 
qodir,  degan  fikrni olg‘a surdilar.
T abiat  va jam iy a t  o ‘rtasidagi  m urakkab  o ‘zaro   alo q alam i  faqat 
yagona sof geografiyagina yecha olishi  m um kin. Negaki yagona geogra­
fiyaning  o ‘z  tad q iq o t  obyekti,  ilm iy  asosi,  tad q iq o t  m eto d lari  va 
am aliy aham iyati bor.  P a rra n d a la r ikki  qan o tsiz u cha o lm aganidek, 
yagona  so f  geografiyani  u n in g   ikki  ta rm o g ‘i:  tabiiy  va  iqtisodiy 
geografiyalarsiz tasavvur etib b o ‘lm aydi.  Shu b oisdan  ham   „geogra- 
fiyadan  qiziqarli  va  eng  o m m a b o p   fanni  topish  q iy in “  deb  bejiz 
aytishm agan.  H ozirgi  ekologik,  tab ia tn i  m uhofaza  qilish,  tab ia tn i 
asrash, tiklash va boshqarishni, tabiat boyliklaridan oqilona foydalanish 
kabi  m ahalliy,  m intaqaviy  va  dunyoviy  m u am m o larn i  yechishda 
geografiya fanining aham iyati beqiyosdir.  Shuningdek, o ‘quvchi yosh- 
larning ilm iy dunyoqarashini  sh akllantirishda geografiya, ju m la d a n , 
um um iy tabiiy geografiya m u h im  o ‘rinni egallaydi.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish