Rivojlantirish institu ti


bet12/253
Sana16.07.2021
Hajmi
#120939
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   253
Bog'liq
2 5404569494171419775

b i l i m t   asarini  va  shu  nom li  darslikni  yozgan.  Q iyoslash  uslubini 
qoMlash,  hodisalar o 'rtasidagi o ‘zaro bog‘liqliklarni  tavsiflash,  narsa 
va hodisalarni  m o hirona yozishda  undan o ‘tadigan olim  BoMmagan. 
Osiyo tavsifiga tegishli beshtajildni rus tiliga taijim a qilgan  P.P.  Sem yo­
nov  u  t o ‘g ‘risida  „Umumiy  y e r  bilimi  haqidagi fa n la m in g   o ‘lmas 
siym osi“  deb yuksak baho  bergan.  O lim ning bu  asarlari  o ‘z  m a ’nosi 
va m ohiyatiga ko‘ra „U m um iy tabiiy geografiya14 dir.
Y ana bir taniqli  nemis geografi A.  Gumbold 1769 —  1859) „tabiat 
o lim i11  va  „quruqlikdagi  M agellan11  nisbati  bilan  h am   m ash h u r.  U 
Janubiy,  M arkaziy va Shim oliy A m erika, Yevrosiyo (jum ladan,  O 'rta 
O siyo)da boMib, bu yerlarning tabiati,  iqlimi,  relyefi,  o'sim ligi  haqida 
qiziqarli m a’lum otlar to'pladi. Term ik ekvator o ‘m ini, A nd togMaridagi 
qor chizigMni aniqladi.  Eng muhimi  —  balandlik m intaqalanishi g'oya- 
sini,  um um iy  yer  bilim i,  iqlim shunoslik  fanlarini  asoslab  berdi, 
um um geografik m a ’lum otlarni um um lashtirdi.
1845- yilda tashkil etilgan  Rus geografiya jam iyatining „Oltin davri11 
XIX asm ing oxirgi choragiga to'g'ri keladi.  Bu davrda  P.  M.  Pijevalskiy, 
М. V.  Pevsov, A.  I. Voyeykov, N. A.  Seversev,  I.  M.  M ushketov, V. A. 
Obruchev,  D.  N. Anuchin va boshqalar um um lashtirilgan ilmiy asarlar 
va darsliklar yozadi. Jum ladan,  D.  N. A nuchin  „U m um iy yer bilim i11 
kursini  m azm uniga  oid  quyidagi  fikrni  bildiradi.  „G eografiya  Y er 
yuzasining tabiatini o'rganishi lozim 11.  Olim  geografiyani  ikki qismga: 
um um iy yer bilimi va oMkashunoslikka ajratadi.  Birinchisi Yer yuzasidagi 
tabiiy-geografik kom plekslar m ajm uyini,  ikkinchisi tabiiy kom pleksni 
odam  bilan birgalikda o'rganadi.
Q o‘shimcha kashfiyotlar.  M agellandan so‘ng ikkinchi boMib ingliz 
dengizchisi  F.  Dreyk (1540 —  1596) va uchinchi boMib  1768 —  1779- 
yillarda ingliz dengizchisi Jems Kuk uch  m arta  D unyo okeani bo'ylab 
sayohatini am alga oshirdi va  1772- yilda birinchi boMib Janubiy qutb 
doirasini  kesib o ‘tdi,  70°10'janubiy kenglikkacha suzib bordi,  1788- 
yilda  fransuz  B yufonning  „Tabiiy  tarix11  kitobi  n ash r etildi.  1803  —
10


1806-  yillar rus dengizchilari  Kruzenshteyn  va  Lisyanskiylar to m o ­
n idan  birinchi  D u n y o   aylana  sayohati,  1819  —  1821-  yillarda  rus 
dengizchilari  Bellinsgauzen va  Lazerevlar  1820- yilda A ntarktidani, 
1831- yilda ingliz  Ross Shim oliy m agnit qutbini  kashf etdilar.  1856- 
yilda  dastlab  fo to rasm g a  olish  q o ‘llanila  b o sh lan d i.  N .  Seversev 
(1 8 5 7 -  y ilda),  A.  Fedchenko (1869 —  1871-  yillarda)  0 ‘rta  Osiyoni 
tadqiq  etdilar,  1878  —  1879-  yillarda  shved  dengizchisi  A.E.  N or- 
densheld to m o n id an  sh im oli-sharqiy dengiz y o ‘li Yevrosiyo aylanasi 
b o ‘ylab  to pildi,  1898  —  1899-  yilda  Belgiya  ekspeditsiyasi  (Jerlash 
boshchiligida) birinchi b o ‘lib A ntarktidada qishladi.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish