Rivojlantirish institu ti

Kiloparsek  —  o ic h o v   birligi.  Bir  kiloparsek  (1  kps)  3,1 x lO 21 
santim etrga teng.
Koinot  (kosm os)  (y u n o n ch a , 
„kosmos“  — tartib m a ’nosini ang­
latadi)  —  sin onim lari: 
olam  —  atrofim izni  o ‘rab  turgan  dunyo,  za- 
m o n  va m ak o n  bilan  ch ek lan m ag an  va m ateriyaning o ‘z taraqqiyot 
jarayon iga kiradigan shakllariga qarab haddan tashqari xilma-xil borliq. 
O d a td a   K.  ni  yaqin va uzo q   koinotga ajratishadi.  Y aqin  K.  Y erning 
s u n ’iy  y o id o s h la ri,  kosm ik  a p p a ra tla r va  sayyoralararo  stansiyalar 
y o rd am id a o ‘rganiladi;  uzo q   K.  yulduz  va galaktikalarni  o ‘z  ichiga 
qam rab  oladi.
Kometa  (y u n o n ch a , 
„dumliyulduz  dem akdir)  —  nisbatan um ri 
qisqa b o ‘lgan  noyob fazoviy yoritkich.  Q uyosh atrofida c h o ‘zinchoq 
orb ita b o ‘ylab aylanadi va yirik sayyoralarning gravitatsiyali tortilish 
kuchiga duch keladi.  N atijada kom etalar asta-sekin parchalanib, ,,me- 
te o rla r  y om g‘iri“  tariq asid a  sayyoralar  yuzasiga  tushadi.  Q adim da 
k o m eta n i  baxtsizlik  alo m ati  deb  hisoblaganlar.  H ozir  u  o d am larda 
q o ‘rquvm as,  balki  qiziqish  uyg‘o tm oqda.
Kompleks  (lo tin c h a , 
,,kompleks“  — aloqa,  b o g ‘liqlik,  birlik d e ­
m akdir)  — b ir b u tu n lik n i tashkil etadigan buyum ,  hodisa va xususi- 
y a tla r m ajm uyi.  M asalan ,  lan d sh aft  k o m p o n en tla ri o ‘zaro birlikda 
b o ‘lib,  b iro r jo y n in g  yaxlit tab iiy   m an z a ra sin i  hosil  qiladi.