Rivojlangan darslik lotin tayyor doc

Xalqaro bojxonalar tashkiloti (XBT)
1952 – yilda tashkil topib, bojxona 
hamkorligi kengashi sifatida ish tutadi. Unga 139 davlat a’zo bo`lib, uning asosiy 
vazifasi yagona bojxona qoidalarini ishlab chiqish va tadbiq qilishdan iboratdir. Bu 
bilan tovarlar va shaxslarning bojxona chegaralaridan erkin o`tishi, bojxonalarning 
esa nazorat va fiskal vazifalari bilan aniq ta’minlangan bo`lishligi talab etiladi. 
Xalqaro valyuta fondi (XVF)- 
1944 – yilda tuzilib, Vashingtonda joylashgan, 
182 ta mamlakat a’zo. 1997 – yilda XVFning resursi 28,8 mlrd. dollarni tashkil etgan. 
Bu a’zo mamlakatlar badali hisobiga shakllanadi. XVF tomonidan kredit Fond 
tomonidan qarzdor mamlakatlar milliy valyutasiga erkin almashinuvchi valyuta 
(EAV)ni sotish hisobiga bo`ldai. kreditli qoplashda esa uning aksicha, ya’ni milliy 
valyutani EVA hisobiga sotib olish amlaga oshadi.
Xalqaro rekonstruksiya va rivojlanish banki (XRRB)
yoki umumjahon banki 
ham Vashingtonda joylashgan bo`lib, unga 180 mamlakat a’zo bo`lib kirgan. Ustav 
kapitali 142 mlrd. dollarni tashkil etadi. A’zo mamlakatlar o`zlarining ustav 
kapitalidan kvotalarning 20 foizini to`laydi, shundan 2 foizi almashtiriladigan valyuta 
va 18 foiz milliy valyuta bilan to`lanadi. Har bir a’zo mamlakatning vaziri bu bank 
Boshqaruvchilar kengashining a’zosi hisoblanadi.
Xalqaro rivojlanish assosatsiyasiga (XRA)
160 davlat a’zo va u ham 
Vashingtonda joylashgan. Maqsadlari bo`yicha UJBga o`xshab ketadi. Faqat 
moliyaviy manbaalar va kredit shartlari bilan farqlanadi.
NAFTA
– Shimoliy Amerika erkin savdo assosatsiyasi qit’a darajasidagi yirik 
iqtisodiy guruh bo`lib, AQSH, Kanada va Meksika yetakchi kompaniyalari 
moliyaviy, ilmiy-texnik va tadbirkorlik salohiyatlarining birlashtirishni ko`zlagan 
xolda raqobatbardoshlikni kuchaytirishni maqsad qilingan. Asta-sekinlik barcha 
savdo va investitsiya to`siqlarini olib tashlash va yagona savdo maydonini 
shakllantirish ko`zda tutilgan. 
MDH 
– Mustaqil davlatlar hamdo`stligi sobiq SSSR hududida yangi paydo 
bo`lgan o`ziga xos xususiyatlarga ega birlashmadir. Asosiy maqsad bozor 
munosabatlariga o`tish bilan bog`liq muammolarni birgalikda xal qilishdan iborat.