Review of law sciences 7

қилиш
тўғрисида”
ги қонун лойиҳасини ишлаб чиқиш белгиланган Шунга мувофи
.
қ Ўзбекистон
Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Яқин қариндошлар орасида буйрак ва ёки жигар
(
)
бўлагини трансплантация қилиш тартиби тўғрисида ги Ва
”
қтинчалик низомни тасдиқлаш
ҳақида ги
”
қарори тасдиқланди бундан буён матнда Ва
(
қтинчалик низом деб юритилади).
Мазкур Низом
Инсон органлари тў
“
,
қималари ва
ёки
(
) ҳужайраларини трансплантация
қилиш ҳақида ги Ўзбекистон Республикаси
”
Қонунининг кучга кириш кунигача амал қилади.
Бундан хулоса қилиш мумкинки илк марта Ўзбекистонда трансплантация амалиёти фа
,
қат
тирик яқин қариндошлар
(Яқин қариндошлар – қариндош ёки қуда томондан қариндош
бўлган шахслар яъни ота
,
-она ту
,
ғишган ва ўгай ака-ука ва опа-сингиллар эр
,
-хотин,
фарзанд шу жумладан фарзандликка олинганлар бобо буви неваралар шунингдек эр
,
,
,
,
,
-
хотиннинг ота-онаси
ту
,
ғишган ва ўгай ака-ука ва опа-сингиллари)
орасида амалга
оширилиши белгиланди.

---

Юридик фанлар ахборотномаси Вестник юридических наук
/
/ Review of law sciences
137
Замонавий тиббиётнинг сўнгги ютуқларига кўра ҳозирда инсон ҳаётини сақлаб қолиш,
соғлиғини тиклаш мақсадида оғир даволаш
,
қийин бўлган касалликларни даволашнинг янги,
самарали усуллари ишлаб чиқилмоқда Ана шундай ус
.
уллардан бири бу инсон аъзо ва
тўқималарининг трансплантациясидир Трансплантация лотинча
.
“transplantatio”, “transplanto”
сўзларидан олинган бўлиб, “ўтказаман деган маънони англатиб тиббиёт назариясига кўра
”
,
бир инсон тўқима ёки аъзоларини бошқа инсонга кўчириб ўтказиш деган маънони англатади.
Юқоридаги Вақтинчалик низомга кўра трансплантация қилиш реципиентга ўзининг
жабрланган ва ҳаёт учун муҳим фаолиятини бажаролмасдан унинг со
,
ғлиғига қайтариб
бўлмайдиган асоратларга олиб келаётган буйрак ёки жигар бўл аги ўрнига тирик яқин
қариндошлари орасидан соғлом бўлакни кўчириб ўтказиш мақсадида бажариладиган
оператив амалиётдир.
Дунёда илк марта
йил Жанубий Африкада доктор Н Кристиан Барнард томонидан
1967
.
тирик беморга мия фаолияти тўхтаган пациентдан трансплантация юрак операциясияси
(
)
амалга оширилган [1].
Бундан ўн йиллар муқаддам тиббиётнинг экспериментал йўналиши ҳисобланган,
трансплантация тиббиёт соҳасининг нисбатан ёш йўналиши
“
”
ҳисобланишига қарамасдан,
унга оид зарур билим ва тажрибалар ошиб бормоқда ва дунё миқёсида йилдан-йилга унга
бўлган талаб ва таклиф ҳам ортиб бормоқда
Бунинг
албатта
тиббий ва и
.
,
,
қтисодий
жиҳатлари мавжуд Тиббий ну
.
қтаи назардан қарайдиган бўлсак трансплантация беморнинг
,
нормал ҳаёт кечиришига ва умрини узайтиришга асос бўлади Айнан трансплантация
.
натижасида дунёда юзлаб
минглаб одамларнинг
,
ҳаёти сақлаб қолинади
И
.
қтисодий
жиҳатларидан бири эса агар мамлакатда трансплантация операциясини амалга ошириш
бўйича етарли билим тажриба технология ривожланган бўлса трансплантация
,
,
,
операцияси
ўтказилишига муҳтож бўлган фуқаролар учун чет элга бориб трансплантацияни амалга
оширишдан кўра ўз юртида уни амалга ошириш анча тежамли бўлади.
Сўнгги
йилларда
трансплантология
фанининг
оламшумул
муваффақиятлари
натижасида
дунё
бўйлаб
донор
аъзоларидан
фойдаланиш
ривожланиб
бормоқда.
Трансплантация мақсадида бир шахсдан иккинчисига кўпроқ юрак буйрак жигар кўз ва
,
,
,
бошқа аъзолар ўтказилмоқда Жа
.
ҳон тиббий амалиётига кўра шахс вафот этгандан кейин
яқин қариндошларининг розилигисиз трансплантацияни амалга ошириш жараёни кўпинча
шахс тасодифан ўлганда
автотранспорт
(
ҳалокатларида
зудлик билан унинг тў
)
қима
(
)
аъзолари ни ажратиб олиш ҳоллари кузатилади Бинобарин сўнгги тиббиёт технологияси
.
,
шу даражага етдики, ҳатто мурданинг ҳам муайян муддат ичида қон тў
,
қима ёки бирор
аъзосини касалхона ёки моргда ажратиб олиш тирик шахсларга кўчирилиши мумкин
(
)
,
.
Ҳозирги вақтда дунёда донорликнинг
тизими мавжуд Биринчиси шахсдан ўлим олди
2
.
,
донорнинг ўзидан ёки унинг яқин қариндошларидан бирининг инсон аъзолари ёки
тўқималарини ажратиб олиш мақсадида
ўлимимдан сўнг бош
(“
қа шахсга ёрдам беришдан
бахтиёрман
мазмундаги
ёзма розилик олинади
Бу тизим А
”
)
.
ҚШ
Германия
Буюк
,
,
Британияда қўлланилади Иккинчиси розилик презумциясидир Унга кўра шахс ўлгандан
.
,
.
сўнг агар унинг аъзо ёки тўқималари ажратиб олинишига ҳаётлигида қаршилик кўрсатмаган
бўлса
унинг
аъзолари трансплантация
,
қилиниши мумкин
Биро
.
қ ўлган шахснинг
қариндошлари шифокорлар томонидан хабардор қилинган бўлиши шарт Бу тизим Россия
.
ҳамда
Европанинг
деярли
барча
давлатларида
қўлланилади
Болаларга
нисбатан
.
трансплантация амалга оширилганда албатта ота
,
,
-онасининг розилиги олиниши зарур [2].
Дунёда трансплантация бўйича Хитой АҚШдан кейинги 2-ўринда туради [3]. Ҳозирда
Хитойда трансплантация бўйича илмий тадқиқот амалий база шаклланган бўлиб Хитойнинг
,
,
лицензияга эга тиббиёт марказларида юқори малакали шифокорлардан ташкил топган жамоа

---