Республики узбекистан

Nazorat savollari. 

1.  Loyihalash topshirig„i qanday ketma-ketlikdan iborat? 

2.  Loyihalash davomida echiladigan asosiy masalalarni sanab o„ting. 

3.  Diskret ob‟ektlar uchun sintez masalasi haqida so„zlab bering. 

4.  Uzluksiz ob‟ektlar uchun sintez masalasini echishda nimaga ko„proq e‟tibor berish kerak? 

5.  Sintezning qaysi masalasi strukturali optimallashtirish deyiladi?   

 

 

 

13-Ma‟ruza. Mashinaviy usulni loyihalashtirishda modellashtirish va analiz 

masalalarini ta‟rifini qo„llash. 

 

Reja: 

1.  Modellashtirish masalalarining ta‟rifi. 

2.  Mashinaviy hisoblash usullarini qo„llashda analiz masalalari. 

3.  Loyihalashtirish usullariga talablar.   

 

12.1.  Modellashtirish masalalarining ta‟rifi. 

 

---

 

59 

YUqorida  chiqish,  ichki    va  tashqi  loyihalashtirilgan  ob‟ektlarning  parametrlari 

tushunchalari kiritilgan edi. Ushbu parametrlar asosi bo„lmish matematik moddalar odatda analitik 

model  bo„ladi.  Loyihalashtirish  amaliyotida  bu  kabi  analitik  moddalarni  olish  kam  uchraydigan 

holatdir.  Ob‟ekt  holatini  xarakterlovchi  matematik  model  tenglamalari  umumiy  holda  fizik 

kattalikni  bog„laydi.  YUqorida  etilgan  chiqish,  ichki  va  tashqi  parametrlarga  bog„lik  emas. 

(Masalan: mexaniq sistemada tezlik va kuch, gidravlik sistemada bosim va sarf, elektr sistemasida 

kuchlanish  toki  va  zaryad,  x.k.).  Bu  kattaliklar  o„zgarish  fazalari  deyiladi.  O„zgaruvchi  fazoviy 

vektorlar maydonining moddiy nuqtasi bo„ladi, fazoviy maydon deb ataladi. 

  

  Odatda matematik model tenglamalarini tuzishda o„zgaruvchi fazoviy fizik sistemalarning 

hammasi  ham  ishtirok  etmaydi,  balki  bir  qism  ob‟ekt  holatining  identefikatsiyasigina,  xolos. 

Bularni  o„zgaruvchi  fazoviy  baza  koordinatalari  deb  ataymiz  (koordinatalarni  aniqlovchi  hamda 

vektor v ni belgilaymiz). Baza koordinatalari orqali qolgan fazoviy o„zgaruvchilar ham hisoblanishi 

mumkin.  Unda  umumiy  holatda  umumlashgan  parametrlarning  matematik  moduli  qo„yidagi 

ko„rinishda bo„ladi.