Respublikasi oliy va

ASOSIY QAYD DAFTARLARI. Asosiy qayd daftarlari kata ko’lamda sodir etiladigan alohida xizmat turlarida qaydlar uchun qo’llaniladi. Bunda xizmatlar alohida qayd daftarlarida birgalikda guruhlanishi mumkin va bu jarayon umumiy qayd daftari ruxsatnomalaridan ko’ra foydaliroq. 2-6 chizma savdod qaydlar uchun alohida qayd daftarini ko’rsatadi.
Ko’rib turganingizdek, savdolar qayd daftari faqatgina savdo xizmatlari qaydlari uchun ixtisoslashtirilgan tuzilishga ega. Jarayon davrining ( oy, hafta yoki kun ) nihoyasida, kotib kata daftarda ko’rsatilgan hisoblar ustuni miqdorini pocht orqali jo’natadi ( ushbu bobda kata daftar muhokamasini ko’ring). Masalan: umumiy savdolar 401 hisob raqamiga yuboriladi. Ko’plab tashkilotlar boshqa bir qancha alohida qayd daftarlaridan foydalanadi, naqd pulni hisobga oluvchi qayd daftarlari, naqd pul to’lovlari qayd daftarlari, xaridlar qayd daftari, va to’lov qayd daftari.





REGISTR. Registr atamasi alohida qayd daftari aniq turini ifodalashda tez- tez qo’llaniladi. Masalan: to’lov qayd daftari tez-tez to’lov registri deb ataladi. Biz shuningdek registr atamasidan jurnal ma’nosida foydalanamiz. Masalan: Qabul qiluvchi registr bu barcha buyurtirilgan yetkazib beruvchilardan olinadigan tayyor Tovar va materiallar bord jurnali. Shuningdek savdo floti registeri barcha xaridorlar uchun ortilgan buyumlarni yozib boruvchi bord jurnali.
FIRMA UMUMIY QAYD DAFTARI. Firmalar umumiy qayd daftaridan takrorlanadigan, kam uchraydigan, noodatiy xizmatlarni xayd qilishda foydalanadi. Masalan: biz odatda umumiy qayd daftarlarida davriy qadrsizlanish va yopiladigan kirimlarni yozamiz. 2-7 chizmada umumiy qayd daftarlaridan bir bet ko’rsatilgan. Alohida bo’lmagan ustunli yozuv, istalgan turdagi xizmatlarni qayd qilish imkonini beradi. Kirimlar xronologik, ketma-ket yoib boriladi.
Amaliyotda ko’plab tashkilotlar o’zlarining umumiy qayd daftarini voucher tizimidagi qayd daftariga joylashtirgan. Voucher qayd daftari aslida ta’sir qiladigan umumiy katta daftar hisoblridan tuzilgan oddiy qayd daftaridek alohida manba hujjati.Voucher qayd daftari o’rntilgan tartibdagi xizmatlr, o’rnatilmagan tartibdagi xizmatlar, tartiblangan kirimlar va yopiq kirimlarning yakunlarini yozishda
23
foydalaniladi. Umumiy voucher qayd daftarlari umumiy qayd daftari ekvivalenti sifatida foydalaniladi. Keying boblarda ish jarayonlarida ushbu texnikalardan foydalanishni muhokama qilamiz.
Katta daftar firma xizmatlarining turli qayd dftarlaridan olingan moliyaviy faoliyatlarni aks ettiradigan buxgalteriya kitobi. Holbuki qayd daftarlari biznes harakatlarining xronologik natijalarini ko’rsatadi. Katta daftarlar hisob kitob orqali faoliyatni ko’rsatadi. Katta daftar har bir o’sish, pasayish va buxgalteriya joriy balansini ko’rsatadi. Tashkilotlar bu ma’lumotlardan moliyaviy bayonot, kunlik faoliyat hisobi va xalqaro hisobotlar tayyorlashd foydalanadi. 2-8 chizma qayd daftarlari va katta daftarlardagi manba hujjatlaridan moliyaviy ma’lumotlar oqimini ko’rsatadi. Katta daftarlarning asosiy ikki turi bor: (1) Umumiy katta daftarlar, firma buxgalteriya ma’lumotlari shaklining yakuniy nazorat hisoblaridan tashkil topgan va
(2) qo’shimcha katta daftar ya’ni qisman nazorat hisoblaridan tashkil topgan alohida qismlardan iborat.²