Respublikasi oliy va

Elektron Savdo

Internet Commerce Internet commerce has enabled thousands of business enterprises of all sizes, as well as millions of con- sumers, to congregate and interact in a worldwide virtual shopping mall. Along with enormous opportuni- ties, however, the electronic marketplace has engendered unique risks.
Elektron savdo dunyo bo’lab bir biri bilan bog’liq va jamlangan tijorat korxonalariga o’zaro ta’sir ko’rsatadi va istemolchilarga virtual bozorlar orqali xizmat ko’rsatadi. Ulkan imkoniyatlar bilan birga, elektron bozorlar yagona risk muammosini keltirib chiqaradi.¹⁶.

3. Hisobot davrining yakunlanishiga tayyorgarlik

Axborot tizimlari orqali hisobotdavrining (oy, yil) yakunlanishini amalga oshirishdan oldin, axborot bazasida hujjatlarning to’g’riligini tekshirish va kerak bo’lgan xatoliklarni tuzatish lozim. Shu bilan birgalikda, mehnatga haq to’lash va xodimlar hisobda aks ettirilganligiga ishonch hosil qilish kerak.
Hisobot davrining yakunlanishidan amalga oshirishdan quyidagi harakatlarni amalga oshirish lozim:

1. 
   Ma’lumotlarni kiritish;
   
2. 
   Xatoliklarni tuzatish.
   

Reglament operatsiyalarni amalga oshirishdan oldinxatoliklarni tuzatish maqsadida hujjatlarning ketma-ket o’tkazilganligini tekshirish lozim. Bu hujjatlarning oldingi sana bilan o’zgartirishlar kiritilishi bilan bog’liqdir. Ketma-ketlik avtomatik ravishda oyning yopilishi yordamchisi bilan amalga oshiriladi



¹⁵Accounting Information SystemsJAMES A. HALL Peter E. Bennett Chair in Business and Economics Lehigh University523-b
¹⁶ Accounting Information SystemsJAMES A. HALL Peter E. Bennett Chair in Business and Economics Lehigh University524-b
107

O’tkazilgan hujjatlarning ketmaketligi buzilgan bo’lsa, va ular hisobga ta’sirga
ko’rsatadigan bo’lsa Hujjatlarni qayda o’tkazish tugmachasini bosish ketma- ketlikni tiklash mumkin. Bunda xronologiya bo’yicha buzilishga olib kelayotgan hujjatlargina qayda o’tkaziladi.
Menyu Servis- Hisob yuritishning eskpress-tekshiruv bilan xohlagan vaqtda yig’mayoki ma’lumotlar bazasi axborotlarining holati haqida detallashtirilgan ma’lumotlar olish imkoniyati mavjud.
Hisob yuritishning eskpress-tekshiruv – hisobning qismlarini bo’yicha guruhlashtirilgan ma’lumotlarni tekshiruv to’plami hisoblanadi. Har bir tekshiruv ma’lumotlar bazasidagi xatoliklarning yo’qligini tekshiradi. Nazorat hisob ma’lumotlari amaldagi qonunchilik me’yorlariga omsligini yoki dasturdagi ichki algaritmga mosligini hisoblanadi.
Hisob yuritishning eskpress-tekshiruv natijasida hisobot shakllanadi, unda o’tkazilgan tekshiruvlarning umumiy soni va tekshiruv natijasida aniqlangan xatoliklarni soni ko’rsatiladi.
Eskpress-tekshiruv natijasini hisobning har bir bo’limi yoki har bir tekshiruv natijasini detallashtirilgan holda ko’rsatish uchun (Ko’rsatish tugmachasini bosish bilan) ko’rish mumkin. Hisobotda har bir tekshiruv natijasida sharhlar keltirilgan bo’lishi mumkin.
Sharhda quyidagilar keltiriladi:

• 
  Nazorat predmeti – joriy tekshiruv nimani tekshirmoqda;
  
• 
  Tekshiruv natijasi - tekiruv natijasida xatoliklar aniqlandimi;
  
• 
  Xatoliklarning mumkin bo’lgan sabablari;
  

.

3.